Για την Επιστημονική Εκδήλωση του Δικηγορικού Συλλόγου Πειραιά με θέμα: ‹‹Ζητήματα από την εφαρμογή του Ν.4336/2015 (υπερχρεωμένα νοικοκυριά)›› Πειραιάς, 10-11-2015 Ιάκωβος Γ. Απέργης Ειρηνοδίκης
Ι) Η ΚΑΤΑΘΕΣΗ ΤΗΣ ΑΙΤΗΣΗΣ ΤΟΥ ΑΡΘΡ. 4 ΠΑΡ. 1 Ν.3869/2010 ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΕΝΑΡΞΗ ΙΣΧΥΟΣ Ν.4336/2015 ΚΑΙ ΤΑ ΠΡΟΣΚΟΜΙΖΟΜΕΝΑ ΔΙΚΑΙΟΛΟΓΗΤΙΚΑ
Α)
ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
- Έναρξη ισχύος του Ν.4336/2015 (ΦΕΚ Α’ 94/14-08-2015) ορίστηκε, σύμφωνα με την διάταξη του Μέρους Γ’ άρθρ. 4 του ανωτέρω Νόμου, η ημέρα υπογραφής της Σύμβασης Χρηματοοικονομικής Διευκόλυνσης (F.A.F.A.) μεταξύ της Ελληνικής Δημοκρατίας και του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (E.M.Σ.), ήτοι η 19η Αυγούστου 2015 (βλ. το από 20ης-08-2015 Δελτίο Τύπου του Υπουργείου Οικονομικών).
- Σύμφωνα με το
τελευταίο εδάφιο της παρ. 1 του άρθρ. 4 Ν.3869/2010, ως τροποποιηθείσα ισχύει, προσδιορίζεται
με Κοινή Υπουργική Απόφαση ο τύπος των αιτήσεων που θα υποβάλλονται εφεξής για
τη ρύθμιση των οφειλών των υπερχρεωμένων φυσικών προσώπων με την δημοσίευση
υποδείγματος, καθώς και τα απαιτούμενα έγγραφα και δικαιολογητικά.
- Πράγματι, η
υπ’ αριθμ. 7534/2015 Κ.Υ.Α. των Υπουργών: α) Οικονομίας - Υποδομών - Ναυτιλίας
και Τουρισμού, β) Δικαιοσύνης - Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, γ)
Οικονομικών και δ) Εργασίας - Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης
εκδόθηκε κατ’ εξουσιοδότηση της αμέσως ανωτέρω διάταξης της παρ. 1 του άρθρ. 4
Ν.3869/2010 (και όχι της διάταξης της παρ. 7 του άρθρ. 4 Ν.3869/2010, όπως
εσφαλμένα αναγράφεται στην εν λόγω Κ.Υ.Α.) και δημοσιεύθηκε στο Φ.Ε.Κ.
1794/20-08-2015 (τεύχος Β’).
- Στο Παράρτημα
Ι της εν λόγω Κ.Υ.Α. περιέχεται το Υπόδειγμα της ανωτέρω αίτησης.
Ως προς το
Υπόδειγμα αυτό αναφέρονται επιγραμματικά τα εξής:
α) Είναι περιττή
η αναγραφή κάτω από την αίτηση του εδ. β’ της παρ. 1 του άρθρ. 6 Ν.3869/2010, αφού
με την κατάθεση της αίτησης προσδιορίζεται υποχρεωτικώς η ημερομηνία επικύρωσης
ενδεχόμενου Προδικαστικού Συμβιβασμού ή η συζήτηση αιτήματος χορήγησης
Προσωρινής Διαταγής κατά τα οριζόμενα στις διατάξεις των άρθρ. 781 ΚΠολΔ και 5
παρ. 2 Ν.3869/2010.
β) Επιβεβαιώνεται
η πάγια θέση της Νομολογίας ότι, σε περίπτωση συζύγων, η αίτηση μπορεί να
υποβληθεί από κοινού.
Ωστόσο, σε
περίπτωση που τα δάνειά τους δεν είναι κοινά, θα πρέπει να προτιμάται,
προκειμένου να αποφεύγεται σύγχυση σε σχέση με τις δανειακές υποχρεώσεις
εκάστου, η υποβολή ξεχωριστών αιτήσεων και ο προσδιορισμός τους κατά την ίδια
δικάσιμο.
γ) Σύμφωνα με τα
οριζόμενα στην 1η παράγραφο του Υποδείγματος, στην αίτηση του άρθρ.
4 παρ. 1 Ν.3869/2010 πρέπει να αναφέρεται πότε αναλήφθηκαν οι δανειακές
υποχρεώσεις του οφειλέτη και, σε περίπτωση συμπερίληψης απαιτήσεων του
Δημοσίου, Ο.Τ.Α. ή Φορέων Κοινωνικής Ασφάλισης, πότε δημιουργήθηκαν οι
σχετικές οφειλές, πότε επήλθε η γενική και μόνιμη αδυναμία πληρωμής
και ποιοι ήταν οι λόγοι που οδήγησαν τον οφειλέτη στο καθεστώς αυτό.
Εξάλλου, για το ορισμένο της εν λόγω αίτησης πρέπει να αναφέρεται ποιο ήταν
το μηνιαίο οικογενειακό εισόδημα του οφειλέτη κατά τον χρόνο ανάληψης των
δανειακών του υποχρεώσεων και ποια ήταν η συνολική μηνιαία δόση των επίδικων
δανείων, καθώς η παράλειψη αναφοράς των ανωτέρω στοιχείων καθιστά την
αίτηση αόριστη. Σημειώνεται ότι η έως τώρα δημιουργηθείσα Νομολογία (βλ.
ενδεικτικά ΜΠρΗρακλείου 21/2013 ΕΔΥΠ 1/2014 σελ. 17 επ., ΜΠρΑλεξανδρούπολης
190/2012, ΜΠρΠειρ 141/2014, ΕιρΠειρ 60/2012, Ειρ.Ακράτας 7 και 8/2012 αδημ.,
ΕιρΝικαίας 39/2012 ΝΟΒ 2012/1444 και ΕιρΚορίνθου 67/2012 Α’ Δημοσίευση NOMOS) ουδόλως
ανέφερε ότι το Δικαστήριο θα πρέπει να αποφαίνεται κατά τρόπο οριστικό επί της
αιτήσεως του οφειλέτη, χωρίς να περιέλθουν σε γνώση του τα ανωτέρω στοιχεία·
απλώς, για λόγους οικονομίας της Δίκης, κατ’ εφαρμογή της διάταξης του άρθρ.
236 ΚΠολΔ, που επιτρέπει τη συμπλήρωση της πραγματικής (ποιοτικής και
ποσοτικής) αοριστίας, δεχόταν τη μεταγενέστερη συμπλήρωση των στοιχείων αυτών.
δ) Στην παρ. 2 του
Υποδείγματος περιέχεται πίνακας προς συμπλήρωση της ακίνητης περιουσίας του
οφειλέτη, αντίστοιχος με αυτόν του εντύπου Ε-9. Για λόγους διευκόλυνσης του
Δικαστηρίου, το περιεχόμενο του ανωτέρω πίνακα θα πρέπει να ταυτίζεται με αυτό
του Ε-9. Ωστόσο, η αναφορά και άλλων στοιχείων, σε σχέση με τα ακίνητα του
οφειλέτη (ακριβέστερη περιγραφή του οικοπέδου, χώροι του διαμερίσματος, σύνορα,
τόμος και αριθμός μεταγραφής του Συμβολαίου Αγοράς κλπ) ασφαλώς και είναι επιθυμητή,
καθώς ο Πληρεξούσιος Δικηγόρος που θα
συντάξει την αίτηση του άρθρ. 4 παρ. 1 Ν.3869/2010 δεσμεύεται από το ανωτέρω
Υπόδειγμα, μόνο ως προς το ελάχιστο περιεχόμενο. Οποιοδήποτε άλλο
στοιχείο θα διευκόλυνε την αποδεικτική διαδικασία και θα βοηθούσε στην ανάπτυξη
της βασιμότητας των ισχυρισμών του οφειλέτη είναι επιθυμητό.
- Εξάλλου, η
παρ. 1 του άρθρ. 4 Ν.3869/2010 υποχρεώνει τον αιτούντα - οφειλέτη να αναφέρει και την περιουσιακή κατάσταση της
συζύγου του. Σημειώνεται, εν προκειμένω, ότι τα περιουσιακά στοιχεία
της συζύγου του, στην περίπτωση που η ίδια δεν ενέχεται έναντι των
δανειστών του συζύγου της, δεν μπορούν να κατασχεθούν από τους πιστωτές του
οφειλέτη. Ωστόσο, ο Νόμος απαιτεί την αναλυτική καταγραφή τους, ώστε να
δύναται το Δικαστήριο να διακριβώσει αν τα περιουσιακά αυτά στοιχεία είναι
προσοδοφόρα και ικανά να αυξήσουν το οικογενειακό εισόδημα του οφειλέτη,
καθώς η σύζυγός του έχει κατ’ άρθρ. 1389-1390 ΑΚ υποχρέωση συνεισφοράς για την
αντιμετώπιση των αναγκών της οικογένειας.
- Σε περίπτωση ανήλικων τέκνων με περιουσία,
καίτοι δεν προβλέπεται ρητά από την παρ. 1 του άρθρ. 4 Ν.3869/2010 η αναφορά
των περιουσιακών του στοιχείων, καλό θα ήταν στην αίτηση να περιγράφονται
επαρκώς τα περιουσιακά αυτά στοιχεία (κινητά και ακίνητα, καθώς και οι
χρηματικές καταθέσεις σε λογαριασμούς που έχουν ανοιχθεί στο όνομα των ανήλικων
τέκνων), όπως και ο τρόπος απόκτησής τους από το ανήλικο τέκνο
(κληρονομία, δωρεά εν ζωή κλπ), καθώς, παρόλο
που τα περιουσιακά αυτά στοιχεία του ανήλικων τέκνων, επίσης, δεν κατάσχονται
από τους πιστωτές του οφειλέτη, με την επιφύλαξη της γονικής παροχής
ακινήτου που έλαβε χώρα εντός της τελευταίας πενταετίας και μόνο στην περίπτωση
που η σχετική δικαιοπραξία διαρρηχθεί πρώτα από τους δανειστές κατά τους όρους
των άρθρ. 939 επ. ΑΚ:
ι) το
Δικαστήριο, προκειμένου να διαπιστώσει αν ο οφειλέτης είναι καλόπιστος,
δικαιούμενος να υπαχθεί στις ρυθμίσεις Ν.3869/2010, πρέπει να έχει πλήρη και
σαφή εικόνα για τον αν ο αιτών - οφειλέτης αποποιήθηκε αδικαιολόγητα κληρονομία
που επήχθη σε αυτόν, όπως και για το πότε και για ποιους λόγους μεταβίβασε με
χαριστική αιτία στα ανήλικα τέκνα του περιουσιακά του στοιχεία,
ιι) τα
περιουσιακά αυτά στοιχεία, εφόσον δύνανται να αποφέρουν εισόδημα (π.χ. μηνιαίο
μίσθωμα), πρέπει να συνυπολογιστούν κατ’ άρθρ. 1486 παρ. 2 ΑΚ στο
προσδιορισμό του ύψους της διατροφής που έχει δικαίωμα να αξιώσει το ανήλικο
τέκνο έναντι των γονέων του.
Άλλωστε, οι
ανωτέρω μηνιαίες απολαβές των μισθωμάτων, σε περίπτωση που υφίστανται, όπως και
κάθε επίδομα που λαμβάνουν τα τέκνα του αιτούντος - οφειλέτη, τα οποία
αποτελούν ‹‹προστατευόμενα μέλη›› συνιστούν τα ‹‹πάσης φύσεως εισοδήματα›› της
οικογένειας του αιτούντος, στα οποία αναφέρεται και τα οποία έχει υπόψη της η
διάταξη της παρ. 1 του άρθρ. 4 Ν.3869/2010.
ε) Στην αναφορά
του έτους απόκτησης των κινητών περιουσιακών στοιχείων του οφειλέτη στην
παρ. 4 του Υποδείγματος, επιθυμητή θα ήταν και η αναγραφή του
καταβληθέντος τιμήματος, ώστε να δημιουργείται πλήρη και σαφή εικόνα από το
Δικαστήριο του συνόλου των περιουσιακών στοιχείων του οφειλέτη, όπως και του
τρόπου κατά τον οποίο δαπανούσε τα χρήματά του, καθώς και των οικονομικών
προτεραιοτήτων που έθετε, για να κριθεί αν ο οφειλέτης αυτός είναι καλόπιστος, δικαιούμενος
να υπαχθεί στις διατάξεις του Ν.3869/2010.
- Εξάλλου,
απαραίτητη είναι, για τους λόγους που αμέσως ανωτέρω (υπο δ) εκτέθηκαν, και η αναφορά των κινητών περιουσιακών
στοιχείων της συζύγου του οφειλέτη, όπως και η αναφορά των κινητών περιουσιακών στοιχείων των ανήλικων τέκνων
με περιουσία.
- Εν προκειμένω,
κατά πάγια Νομολογία, δεν διατάσσεται πλέον από τα Δικαστήρια η εκποίηση του
μοναδικού ΙΧΕ, που χρησιμεύει για τις ανάγκες μετακίνησης του οφειλέτη και της
οικογενείας του [βλ. ενδεικτικά ΕιρΛαυρίου 484/2013, κατά την οποία, για
τους ανωτέρω λόγους, εξαιρέθηκε ΙΧΕ Daimler - Chrysler,
με έτος πρώτης κυκλοφορίας 2005, εμπορικής αξίας 10.000,00€, ΕιρΠειρ 462/2014
(αδημ.), αλλά και ΕιρΘηβών 3/2013 (Α’ Δημοσίευση NOMOS), με την οποία
εξαιρέθηκε ΙΧΕ έτους πρώτης κυκλοφορίας 1996, λόγω της χαμηλής εμπορικής αξίας
του - 1.500,00€, ΕιρΛαυρίου 225/2013 για ίδια με την ανωτέρω περίπτωση, καθώς
και ΕιρΛάρισας 65/2013 (αδημ.)]. Ωστόσο, αν η οικογένεια του οφειλέτη διαθέτει
περισσότερα του ενός αυτοκίνητα, το Δικαστήριο μπορεί να διατάξει κατ’ άρθρ. 9
παρ. 1 Ν.3869/2010 την εκποίηση οχήματος ιδιοκτησίας του αιτούντος - οφειλέτη,
αν το ύψος των χρεών του είναι δυσθεώρητο και δεν δύναται να ικανοποιηθεί
ουσιαστικό μέρος αυτών στο πλαίσιο των ρυθμίσεων των άρθρ. 8 παρ. 2 και 9 παρ.
2 Ν.3869/2010, το δε όχημα είναι σύγχρονης τεχνολογίας, υψηλού κυβισμού,
πετρελαιοκίνητο κ.ο.κ. και δύναται να αποφέρει σχετικά υψηλό τίμημα (βλ. τέτοια
περίπτωση σε ΕιρΚομοτηνής 35/2013 (αδημ.), όπου εκποιήθηκε το δεύτερο όχημα της
οικογένειας, μάρκας Suzuki,
1.500 κυβικών, έτους πρώτης κυκλοφορίας 2007, εμπορικής αξίας 8.000,00€).
στ) Αυτονόητα,
για τους λόγους που ανωτέρω (υπο δ) εκτέθηκαν, στην κατάσταση εισοδημάτων του αιτούντος πρέπει να αναφέρονται και
αυτά της συζύγου του.
- Εξάλλου, για
τους ίδιους λόγους, πρέπει να αναφέρονται και
τυχόν εισοδήματα από περιουσιακά στοιχεία των ανήλικων τέκνων του αιτούντος.
- Οι αξιώσεις
του οφειλέτη για τις οποίες αυτός έχει καταφύγει στα Δικαστήρια
(δεδουλευμένες αποδοχές, μισθώματα, απόδοση δανείων κλπ) δεν αποτελούν μέρος
του σημερινού του εισοδήματος.
Ωστόσο,
επιθυμητό θα ήταν να αναφέρονται και οι απαιτήσεις αυτές του οφειλέτη,
για τις οποίες εκκρεμεί η έκδοση ή η τελεσιδικία δικαστικής απόφασης, καθώς
επίσης, σε περίπτωση εργατικών διαφορών, πρέπει να αναφέρεται ο εργοδότης που
οφείλει στον αιτούντα, καθώς διαφορετικά θα εκτιμήσει, για παράδειγμα, το
Δικαστήριο απαιτήσεις εργαζόμενου από τα Ναυπηγεία Σκαραμαγκά ή, γενικά, από
επιχείρηση η οποία έχει πτωχεύσει και διαφορετικά απαιτήσεις από ζώσα
επιχείρηση, όπως, για παράδειγμα, από λειτουργούσα ναυτιλιακή εταιρεία. Οι
απαιτήσεις αυτές, παρόλο που συνιστούν μελλοντικό (και αβέβαιο) εισόδημα του
οφειλέτη, δύνανται να ληφθούν εμμέσως υπόψη από το Δικαστήριο στο πλαίσιο της
ρύθμισης του άρθρ. 9 παρ. 2 Ν.3869/2010, και δη σε ό,τι αφορά στην διάρκεια και
το ύψος της μηνιαίας δόσης για την διάσωση της κύριας κατοικίας του.
ζ) Στην Κατάσταση
των πιστωτών της παρ. 6 του Υποδείγματος θα πρέπει ο οφειλέτης να συμπεριλάβει το σύνολο των οφειλών του προς
τους πιστωτές του, κατά κεφάλαιο, τόκους και έξοδα, καθώς η αρχή της
καθολικότητας των πιστωτών έχει εμπεδωθεί όχι μόνο νομολογιακά, αλλά αποτελεί
εκ του Νόμου προϋπόθεση για να γίνει δεκτή η αίτηση του οφειλέτη ως ουσία
βάσιμη, ενώ, σε διαφορετική περίπτωση, ο οφειλέτης κινδυνεύει, κι αν ακόμα έχει
γίνει δεκτή η αίτησή του, να εκπέσει της ρύθμισης (βλ., αντί άλλων, το εδ.
γ’ του άρθρ. 10 Ν.3869/2010).
Τα ανωτέρω δεν
αίρονται από το τελ. εδ. της παρ. 1 του άρθρ. 1 Ν.3869/2010, που αναπαράγει την
διάταξη της παρ. 6 του άρθρ. 4 Ν.3869/2010 η οποία, ούτως ή άλλως, ίσχυε μέχρι
την ανωτέρω τροποποίηση, και κατά την οποία ‹‹Απαίτηση πιστωτή, η οποία δεν
έχει συμπεριληφθεί στην αίτηση δεν επηρεάζεται από την διαδικασία διευθέτησης
των οφειλών του αιτούντος κατά τον παρόντα νόμο››, καθώς, κατά συστηματική
ερμηνεία του Ν.3869/2010, η ρύθμιση αυτή αφορά μονάχα σε οφειλή η οποία από
ελαφριά (και μόνον ελαφριά) αμέλεια του αιτούντος - οφειλέτη δεν συμπεριελήφθη
στη ρύθμιση (επιχ. εξ αντιδιαστολής από το εδ. γ’ της παρ. 1 του άρθρ. 10
Ν.3869/2010). Αν δεν υπήρχε η τελευταία αυτή πρόβλεψη, δεν θα αποπληρωνόταν
ούτε τμήμα, έστω, της συγκεκριμένης οφειλής.
- Σημαντικό θα
ήταν (και επιβοηθητικό για το Δικαστήριο) να προστεθεί και μια ακόμα κάθετη
στήλη, στην οποία θα αναγράφεται το 10% της ενήμερης μηνιαίας δόσης κάθε
οφειλής του αιτούντος.
η) Στην Κατάσταση
οφειλών προς το Ελληνικό Δημόσιο της παρ. 7 του Υποδείγματος
περιλαμβάνονται οι οφειλές του εδ. β’ της παρ. 2 του άρθρ. 1 Ν.3869/2010, ως
ισχύει. Είναι η μοναδική περίπτωση
που εναπόκειται στον οφειλέτη να αποφασίσει αν θα υπαγάγει τις οφειλές του
Δημοσίου, των Ο.Τ.Α. και των Φορέων Κοινωνικής Ασφάλισης στις διαδικασίες του
Ν.3869/2010 (βλ. παρ. 3 άρθρ. 1 Ν.3869/2010, ως ισχύει, την φράση
‹‹δύνανται››).
Στις οφειλές του προς τους ιδιώτες
πιστωτές δεν έχει ο οφειλέτης αντίστοιχη διακριτική ευχέρεια.
θ) Στην Κατάσταση
των Δικαιολογητικών της παρ. 8 του Υποδείγματος θα αναφερθούν όλα ανεξαιρέτως τα έγγραφα που
προσκομίζονται στον φάκελο που υποβάλλει ο αιτών στην Γραμματεία του
Δικαστηρίου (υποχρεωτικά και μη). Η αναγραφή των πρόσθετων εγγράφων που
προσκομίζει ο οφειλέτης διασφαλίζει πρωτίστως τον ίδιον· προς τούτο, θα πρέπει δίπλα
στην ονομασία τους να αναφέρεται και ο αριθμός του σχετικού που συνοδεύει
κάθε έγγραφο.
ι) Στην παρ. 9
του Υποδείγματος ο οφειλέτης μπορεί να επιλέξει ένα από τα προτεινόμενα Σχέδια
Διευθέτησης.
Το Σχέδιο
καθορίζεται ελευθέρως από τον οφειλέτη, μπορεί να έχει και διαφορετική
μορφή από τα προτεινόμενα (π.χ. προσφορά ακινήτου στους πιστωτές του οφειλέτη,
παροχή της προσωπικής εργασίας του, κυρίως αν γνωρίζει εξειδικευμένες εργασίες, αν είναι, για
παράδειγμα, τεχνικός δικτύου, Η/Υ κλπ), ο δε οφειλέτης μπορεί να προτείνει
ακόμη και την καταβολή δόσεων αποκλειστικώς και μόνο για την εξυπηρέτηση του
στεγαστικού του δανείου και να ζητήσει την διαγραφή των λοιπών οφειλών του,
ανεξαρτήτως των αυξημένων πιθανοτήτων να μην γίνει αυτό αποδεκτό από τους
λοιπούς πιστωτές, καθώς το εν λόγω Σχέδιο δεν τυγχάνει δικαστικού ελέγχου και
μόνον εμμέσως λαμβάνεται υπόψη από το Δικαστήριο (λ.χ. οφειλέτης που
ισχυρίζεται ότι έχει μηδενικό εισόδημα και μόνιμη έλλειψη ρευστότητας προτείνει
συνολική μηνιαία δόση 500,00€ από σήμερα και για 10 χρόνια ή λ.χ. άμεση εφάπαξ
καταβολή προς τους πιστωτές συνολικού ποσού 30.000,00€, χωρίς να δικαιολογείται
η προέλευση των ανωτέρω χρημάτων).
ια) Στο πλαίσιο
της δικαστικής ρύθμισης πρέπει ξεκάθαρα να αναφέρεται το ποσό που δύναται
να καταβάλλει ο οφειλέτης προς τους πιστωτές του.
Για την
πληρότητα του δικογράφου, θα πρέπει να αναφέρεται στην παρ. 10 του Υποδείγματος
και το 10% της συνολικής ενήμερης μηνιαίας δόσης, καθώς το ποσό αυτό
αποτελεί σημείο αναφοράς για το Δικαστήριο, τουλάχιστον στο πλαίσιο
χορήγησης του αιτήματος Προσωρινής Διαταγής, σύμφωνα με τα οριζόμενα στο
εδ. γ’ της παρ. 3 του άρθρ. 5 Ν.3869/2010.
- Το ποσό που
προτείνει ο οφειλέτης στο πλαίσιο της Δικαστικής Ρύθμισης των Χρεών του δεν
είναι απαραίτητο να συμπίπτει με το προτεινόμενο στο Σχέδιο Διευθέτησης Οφειλών,
καθώς το περιεχόμενο του τελευταίου, προκειμένου να είναι ελκυστικό προς τους
πιστωτές, καθορίζεται ελεύθερα (παροχή σε είδος, σύντμηση της διάρκειας των
μηνιαίων δόσεων, με ταυτόχρονη αύξηση του ύψους τους κ.ο.κ), σε αντίθεση με την
Δικαστική Ρύθμιση των Χρεών που περιορίζεται στο πλαίσιο των οριζομένων στα
άρθρ. 8 και 9 Ν.3869/2010.
ιβ) Παρόλο που
δεν υπάρχει σχετικό πεδίο στο Υπόδειγμα, ο οφειλέτης δύναται να αναφέρει το ποσό που απαιτείται για την κάλυψη των
βιοτικών του αναγκών είτε στην παρ. 10 του Υποδείγματος είτε σε άλλο
σημείο αυτού, όπως, για παράδειγμα, μετά την παρ. 5 του Υποδείγματος και την
Κατάσταση Εισοδημάτων, καθώς, όπως και ανωτέρω αναφέρθηκε, ο συντάκτης της
αίτησης του άρθρου 4 παρ. 1 Ν.3869/2010 δεσμεύεται ως προς το Υπόδειγμα, μόνο
σε σχέση με το ελάχιστο περιεχόμενό της. Ως εκ τούτου, το δικόγραφο της αίτησης
του οφειλέτη μπορεί να εμπλουτιστεί και με άλλα στοιχεία.
- Ο λόγος που
δεν υπάρχει στο συγκεκριμένο Υπόδειγμα πεδίο αναφοράς του ποσού που απαιτείται
για την κάλυψη των βιοτικών αναγκών του οφειλέτη είναι ότι τόσο σε επίπεδο
Προσωρινής Διαταγής (βλ. παρ. 3 του άρθρ. 5 Ν.3869/2010, ως ισχύει) όσο και στο
επίπεδο της αίτησης της παρ. 1 του άρθρ. 4 Ν.3869/2010 (βλ. παρ. 2 του άρθρ. 8
Ν.3869/2010, ως ισχύει) προβλέπεται ότι οι δαπάνες διαβίωσης θα προσδιοριστούν
με σχετική απόφαση του Κυβερνητικού Συμβουλίου Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους
και, μέχρι να εκδοθεί η σχετική απόφαση, θα προσδιορίζονται από την Έρευνα
Οικονομικών Προϋπολογισμών της Ελ.Στατ.
- Η ανωτέρω
πρόβλεψη κινείται κατ’ αρχήν προς τη σωστή κατεύθυνση, καθώς είχε παρατηρηθεί
να υπάρχουν μεγάλες αποκλίσεις σε δικαστικές αποφάσεις ως προς τις δαπάνες
διαβίωσης οφειλετών, και δη σε περιπτώσεις οφειλετών που παρουσίαζαν στοιχεία
σχεδόν απόλυτης ομοιότητας· κάτι που συνέβαλε στην ανασφάλεια Δικαίου, κυρίως
όμως οδηγούσε σε καταφανώς άδικα αποτελέσματα, καθώς αποτελούσε πεδίο για ευρείες
αυθαιρεσίες από πλευράς οφειλετών που απέκρυπταν εισοδήματα. Πράγματι, είχε
παρατηρηθεί το φαινόμενο τετραμελής, για παράδειγμα, οικογένεια να δηλώνει ότι
για την διαβίωσή της χρειάζεται το ποσό των 500,00€ ανά μήνα (που, στην
πραγματικότητα, δεν αρκεί ούτε για ένα μέλος της), ότι το εισόδημά της είναι
600,00€ ανά μήνα, συνεπώς μπορεί να διαθέτει στις τράπεζες 100,00€ ανά μήνα. Είναι
προφανές ότι στη συγκεκριμένη περίπτωση υπήρχαν κρυφά εισοδήματα και η
συγκεκριμένη οικογένεια, στην προσπάθειά της να αποδείξει στο Δικαστήριο πώς
διαβιώνει με ένα τόσο μικρό δηλωθέν εισόδημα, συμπίεζε εικονικά τις μηνιαίες
δαπάνες της και δη σε τόσο χαμηλό ποσό, κατά τρόπο που αντίκειται, πρωτίστως,
στην κοινή λογική. Άλλωστε, συγκεκριμένες επαγγελματικές ομάδες (λογιστές,
καθηγητές Μ.Ε. και ξένων γλωσσών που παραδίδουν ιδιαίτερα μαθήματα,
καθαρίστριες κλπ) δύνανται να αποκτήσουν κρυφά εισοδήματα. Τις ανωτέρω
αυθαιρεσίες προσπαθεί να αντιμετωπίσει η συγκεκριμένη πρόβλεψη για εισαγωγή των
Εύλογων Δαπανών Διαβίωσης.
- Ωστόσο, με
δεδομένο ότι δεν υπάρχει ομοιότητα των καταστάσεων ούτε σε ολόκληρη της
Ελληνική Επικράτεια ούτε σε όλες τις εξεταζόμενες περιπτώσεις (διαφορετικές
είναι οι δαπάνες μιας οικογένειας στην επαρχία που κατοικεί σε αγρόκτημα και
παράγει μόνη της τα βασικά είδη διατροφής της και διαφορετικές οι δαπάνες
διαβίωσης μιας οικογένειας σε αστικό κέντρο που αναγκάζεται να προμηθεύεται τα
είδη πρώτης ανάγκης, ενώ διαφορετικές είναι οι δαπάνες διαβίωσης μιας
οικογένειας, ανάλογα και με την ηλικία των ανήλικων τέκνων), οι Εύλογες
Δαπάνες Διαβίωσης θα πρέπει να κινούνται εντός ενός ορισμένου πλαισίου από το
οποίο θα πρέπει ο εφαρμοστής του Δικαίου, ανάλογα με τις ιδιαιτερότητες της
κάθε περίπτωσης, να επιλέγει την κατάλληλη τιμή.
Εξάλλου, στον
οφειλέτη ο οποίος εξυπηρετούσε ανελλιπώς και για 20 ολόκληρα χρόνια τις
δανειακές του υποχρεώσεις, πρέπει να απομένει διαθέσιμο υπόλοιπο υψηλότερο σε
σχέση με τον οφειλέτη εκείνον ο οποίος εξυπηρέτησε το στεγαστικό του δάνειο για
2 μόλις χρόνια. Σε διαφορετική περίπτωση, θα δημιουργηθούν καταστάσεις
ανισότητας που δεν ταιριάζουν σε Κράτος Δικαίου.
- Τούτων
δοθέντων, δύναται ο οφειλέτης, ανάλογα με τις ιδιομορφίες εκάστης περίπτωσης,
να εκθέτει συνοπτικά και ανά κατηγορίες τις βιοτικές του ανάγκες και το ποσό
που απαιτείται για την κάλυψή τους.
Σε εξαιρετικές
περιστάσεις (λ.χ. προβλήματα υγείας) θα πρέπει ο οφειλέτης να αναγράφει τις
ιατροφαρμακευτικές δαπάνες που καταβάλλει ανά μήνα, ποιο είναι το ποσοστό
συμμετοχής του σε αυτές, καθώς και αν πρόκειται να υποβληθεί σε ιατρική
επέμβαση (και σε ποια), καθώς το Δικαστήριο γνωρίζει ότι, σύμφωνα με τα
διδάγματα της κοινής πείρας και λογικής, για χειρουργικές επεμβάσεις, ακόμη κι
αν αυτές γίνονται σε Δημόσια Νοσοκομεία, απαιτούνται επιπλέον δαπάνες.
ιγ) Σε περίπτωση
που ο οφειλέτης αιτείται εξαίρεση από τη ρευστοποίηση και άλλων, πλην της
κύριας κατοικίας του, περιουσιακών στοιχείων, θα πρέπει να αναγράφει στην
αίτηση με πλήρη και εμπεριστατωμένη
αιτιολογία για ποιο λόγο αιτείται την εξαίρεση αυτή (π.χ. ανάγκη
χρήσης του ΙΧΕ, προκειμένου να μεταβεί στον τόπο εργασίας του, ειδικά όταν αυτός
βρίσκεται σε μεγάλη απόσταση από την κατοικία του, χρήση του ΙΧΕ για τη
μεταφορά άρρωστου ατόμου κλπ, αποπληρωμή του μεγαλύτερου μέρους των οφειλών του
στο πλαίσιο των ρυθμίσεων των άρθρ. 8 παρ. 2 και 9 παρ. 2 Ν.3869/2010, με
αποτέλεσμα η ρευστοποίηση των λοιπών περιουσιακών του στοιχείων να μην
καθίσταται αναγκαία κ.ο.κ.).
- Εξάλλου, οι
πιστώτριες τράπεζες, εφόσον επιθυμούν τη ρευστοποίηση των περιουσιακών
στοιχείων του οφειλέτη, όπως, άλλωστε δηλώνουν στα ακροατήρια των αρμόδιων
Δικαστηρίων, πρέπει να κάνουν χρήση της σχετικής διάταξης της παρ. 1 του άρθρ.
9 Ν.3869/2010 και να προτείνουν οι ίδιες Εκκαθαριστή, καθώς όλες διαθέτουν,
είτε με τη μορφή θυγατρικών εταιρειών είτε με τη μορφή τμημάτων, υπηρεσίες
διαχείρισης των περιουσιακών (και δη ακίνητων) στοιχείων τους, στις οποίες
εργάζονται άτομα με ειδίκευση, ιδιαίτερη κατάρτιση και επαρκή γνώση των
συνθηκών της αγοράς, που θα μπορούσαν εύκολα να ανεύρουν αγοραστές, ακόμη και
ανάμεσα σε εύπορους πελάτες τους που θα ενδιαφέρονταν, για παράδειγμα, να
αγοράσουν μια εξοχική κατοικία. Οι Εκκαθαριστές αυτοί, οι οποίοι θα έχουν την
ιδιότητα του εκτιμητή ακινήτων, πολιτικού μηχανικού ή μεσίτη, θα μπορούν
ευχερώς με την βοήθεια του Πληρεξούσιου Δικηγόρου της τράπεζας να συντάξουν το
σχετικό συμβόλαιο μεταβίβασης και, εν συνεχεία, τον Πίνακα Κατάταξης των
δανειστών.
ιδ) Τέλος, ο
αιτών-οφειλέτης θα πρέπει να θεμελιώνει την αναγκαιότητα κατ’ άρθρ. 781
ΚΠολΔ υποβολής αιτήματος χορήγησης Προσωρινής Διαταγής (π.χ. αναλλοίωτο της
περιουσίας του, η οποία θα αποτελέσει την βάση ικανοποίησης των πιστωτών, μέχρι
τη συζήτηση της αίτησης, αποφυγή εκπλειστηρίασης του ακινήτου που αποτελεί την
κύρια κατοικία του, καθώς, σε διαφορετική περίπτωση η αίτηση καθίσταται άνευ
αντικειμένου κ.ο.κ).
Β) ΤΑ
ΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΑ ΕΓΓΡΑΦΑ ΚΑΙ ΔΙΚΑΙΟΛΟΓΗΤΙΚΑ
- Αρχικά, οι
οφειλέτες απέφευγαν να προσκομίσουν τίτλους κτήσης της δευτερεύουσας κατοικίας
τους και παραστατικά έγγραφα αναφορικά με τα λοιπά περιουσιακά τους στοιχεία
(ΙΧΕ, σκάφη αναψυχής κλπ), ώστε:
ι) αφενός μεν να
αποφύγουν, σε πρώτο χρόνο, είτε τον ισχυρισμό των αντιδίκων τους περί μη
περιέλευσής τους σε καθεστώς γενικής και μόνιμης αδυναμίας πληρωμών, λόγω ύπαρξης
περιουσιακών στοιχείων ικανών να αποφέρουν εισόδημα (π.χ. διαμερίσματα σε
προάστια των Αθηνών) ή λόγω πρόσφατης αγοράς αυτοκινήτων υψηλού κυβισμού, είτε
την υποβολή της ένστασης δόλου από τους αντιδίκους τους, λόγω κατασπατάλησης
των εισοδημάτων τους, κατά τρόπο που δεν συνάδει με τις οικονομικές τους
δυνατότητες,
ιι) αφετέρου δε
να αποφύγουν, σε δεύτερο χρόνο, τη ρευστοποίηση των στοιχείων αυτών, καθώς ούτε
οι αντίδικοι ούτε το Δικαστήριο θα μπορούσε να εκτιμήσει, χωρίς τα σχετικά
έγγραφα, κατά πόσο τα στοιχεία αυτά είναι αξιοποιήσιμα.
Συνεπώς, τα
έγγραφα αυτά τέθηκαν ως προϋπόθεση του παραδεκτού, για να μην καταφεύγουν
κακόπιστοι οφειλέτες στις διαδικασίες του Ν. 3869/2010, αλλά και για λόγους
συντόμευσης της διαδικασίας, ώστε το Δικαστήριο να αποφεύγει να διατάσσει
επανάληψη της συζήτησης ή να απορρίπτει τις αιτήσεις ως αόριστες.
- Σημειώνεται,
εν προκειμένω, ότι, σε γενικές γραμμές, ο δικάζων Δικαστής μπορεί να καταλάβει
αν ο οφειλέτης δεν προσκομίζει κρίσιμο για την υπόθεσή του έγγραφο, επειδή
θέλει να αποκρύψει ουσιώδες αποδεικτικό στοιχείο που δεν τον ευνοεί ή αν το
έγγραφο αυτό δεν προσκομίζεται, επειδή δεν μπορεί να ανακτηθεί, παρόλο που ο
οφειλέτης έχει καταβάλει κάθε μέτρο άκρας επιμέλειας και σύνεσης.
Πράγματι, σε
φάκελο που προσκομίζονται όλα τα Ε-1 και Εκκαθαριστικά των τελευταίων ετών,
πλην ενός οικονομικού έτους ή, αντιστοίχως, σε φάκελο που προσκομίστηκαν
ελάχιστα τέτοια Εκκαθαριστικά, το Δικαστήριο εύκολα αντιλαμβάνεται ότι ο
οφειλέτης επιχειρεί να κρύψει εισόδημα που προέρχεται είτε από την άσκηση
εμπορικής δραστηριότητας, ώστε να μην δημιουργήσει στο Δικαστήριο υπόνοιες περί
ύπαρξης εμπορικής ιδιότητας, είτε ο άνεργος οφειλέτης το χρηματικό ποσό που
έλαβε ως αποζημίωση απόλυσης είτε ο συνταξιούχος το ποσό που τού κατεβλήθη ως
εφάπαξ είτε χρηματικό ποσό που κέρδισε μετά από άσκηση αγωγής για εργατικές
απαιτήσεις ή από άλλες αιτίες.
Σημειώνεται ότι
στην περίπτωση του ποσού που καταβάλλεται ως αποζημίωση απόλυσης το Δικαστήριο δύναται
να εκτιμήσει πως, λόγω του ιδιόμορφου χαρακτήρα της αποζημίωσης απόλυσης, το
ποσό αυτό δεν αποτελεί διαθέσιμο κεφάλαιο του οφειλέτη, ώστε να κριθεί ότι δεν
βρίσκεται σε γενική και μόνιμη αδυναμία πληρωμής, αλλά θα πρέπει να γίνει διαίρεση
του ποσού αυτού προς τους μήνες που εκτιμάται ότι ο οφειλέτης, ανάλογα με την
ηλικία του, θα παραμείνει άνεργος. Πράγματι, πρώτιστος λόγος θεσμοθέτησης της,
ιδιόρρυθμου χαρακτήρα, αποζημίωσης απόλυσης είναι η κατοχύρωση των εισοδημάτων
του μισθωτού και η εξασφάλιση ενός αξιοπρεπούς επιπέδου διαβίωσης για όσο
χρονικό διάστημα αυτός δεν εργάζεται (βλ. και Κουκιάδης ‹‹Εργατικό Δίκαιο,
Ατομικές Εργασιακές Σχέσεις››, εκδ. Σάκκουλα, 1995, σελ. 705 επ.). Αυτός είναι
και ο λόγος που αν υπάλληλος εργαζόταν στον ίδιο εργοδότη για 16 χρόνια, τού
καταβάλλεται αποζημίωση που αντιστοιχεί στο μηνιαίο μισθό που θα λάμβανε για
ένα έτος εργασίας, καθώς, λόγω της ηλικίας του, για τόσο χρονικό διάστημα
αναμένεται ότι θα μείνει άνεργος. Ωστόσο, δεν θα μπορούσαν εύκολα να
υποστηριχθούν τα ίδια σε περίπτωση που επιδικάσθηκε τελεσιδίκως σε οφειλέτη
ποσό ύψους 150.000,00€ για παράδειγμα ως αποζημίωση λόγω ηθικής βλάβης ή ψυχικής
οδύνης για την απώλεια συγγενικού του προσώπου σε τροχαίο δυστύχημα και αυτός
οφείλει στις τράπεζες συνολικά το ποσό των 100.000,00€.
- Η Γραμματεία
προβαίνει σε τυπικό (και μόνον) έλεγχο των παρακάτω εγγράφων που η υποβολή τους
αποτελεί πλέον στοιχείο του παραδεκτού της αίτησης. Τούτο σημαίνει πως αν λ.χ.
η Υπεύθυνη Δήλωση κριθεί ελλιπής, ο Ειρηνοδίκης μπορεί να καλέσει τον αιτούντα
να την υποβάλει εκ νέου ορθά συμπληρωμένη ή αν το Πιστοποιητικό Οικογενειακής
Κατάστασης δεν κριθεί πρόσφατο, τότε ο Ειρηνοδίκης μπορεί να πράξει όπως
ανωτέρω.
Ας μην
λησμονούμε ότι, εν προκειμένω, τυγχάνει εφαρμογής και η διάταξη του άρθρ. 227
ΚΠολΔ, κατά την οποία είναι δυνατή η συμπλήρωση τυπικών παραλείψεων που
δύνανται να αναπληρωθούν.
Πιο
συγκεκριμένα:
α) Ως προς το αντίγραφο του Δελτίου Αστυνομικής
Ταυτότητας:
Το αντίγραφο αυτό
απαιτείται, προκειμένου να γνωρίζει το Δικαστήριο την ηλικία του αιτούντος
οφειλέτη, όπως και τα πλήρη στοιχεία αυτού (όνομα, επώνυμο, πατρώνυμο,
μητρώνυμο), καθώς και τον Δήμο στον οποίο είναι εγγεγραμμένος. Περαιτέρω, σε
περίπτωση συνωνυμίας (και συνεπωνυμίας) οφειλέτη που έχει καταθέσει αίτηση στο
Ειρηνοδικείο Πειραιά, επί παραδείγματι, και άλλου που έχει καταθέσει αίτηση σε
περιφερειακό Ειρηνοδικείο της Χώρας (γεγονός που παρατηρείται κυρίως σε
ξαδέρφια), με αποτέλεσμα στο Πληροφοριακό Σύστημα του Γενικού Αρχείου Αιτήσεων
που τηρείται στο Ειρηνοδικείο Αθηνών κατ’ άρθρ. 13 Ν.3869/2010 να εμφαίνεται
κατ’ αρχάς ότι έχουν κατατεθεί δύο αιτήσεις από τον ίδιο οφειλέτη, να γίνεται
άμεσα πλήρης έλεγχος των στοιχείων των δύο οφειλετών, ώστε να μην διατάσσεται
επανάληψη της συζήτησης, προκειμένου να διεξαχθεί έλεγχος τυχόν ταυτοποίησης
των οφειλετών αυτών.
- Σε περίπτωση
που ο οφειλέτης έχει απωλέσει την ταυτότητά του, θα προσκομιστεί το προσωρινό
έγγραφο που τού παρέχει η αστυνομία και, μόλις εκδοθεί η νέα ταυτότητα, θα
προσκομιστεί αυτή.
- Αν ο οφειλέτης
δεν είναι Έλληνας υπήκοος, θα προσκομιστεί το έγγραφο εκείνο που αναπληρώνει
την ταυτότητά του (το διαβατήριο) και σε περίπτωση που αυτό λήξει, θα
προσκομιστεί η ανανέωσή του.
β) Ως προς το Πρόσφατο Πιστοποιητικό Οικογενειακής
Κατάστασης:
Τούτο χρειάζεται,
ώστε να έχει το Δικαστήριο πλήρη εικόνα αφενός μεν των ‹‹προστατευόμενων
μέλων››, αφετέρου δε των προσώπων εκείνων που δύνανται να εισφέρουν στην
επαύξηση του οικογενειακού εισοδήματος του οφειλέτη.
- Στην έννοια
του ‹‹προστατευόμενου μέλους›› εντάσσεται κάθε πρόσωπο που έχει αξίωση
διατροφής από τον οφειλέτη και, εξ αιτίας αυτού του γεγονότος, ο οφειλέτης
επιβαρύνεται. Εξάλλου, με την αναδρομή στους ορισμούς και τις έννοιες του
Οικογενειακού Δικαίου (άρθρ. 1389 επ. και 1486 επ. ΑΚ) διαπιστώνεται ποια μέλη
είναι προστατευόμενα. Η υποχρέωση διατροφής των προσώπων αυτών προβλέπεται εκ
του Νόμου και υπερισχύει της συμβατικής υποχρέωσης του οφειλέτη να αποπληρώσει
τους πιστωτές του.
Ως εκ τούτου,
‹‹προστατευόμενα μέλη›› θεωρούνται όποια δεν μπορούν να διατρέφουν τον εαυτό
τους από την περιουσία τους ή από εργασία κατάλληλη για την ηλικία τους, την
κατάσταση της υγείας τους και τις λοιπές βιοτικές τους συνθήκες, ενόψει και των
τυχόν αναγκών της εκπαίδευσής τους, καθώς και όποια δεν δύνανται να ανεύρουν
εργασία εξ αιτίας βαριάς ασθένειας ή αναπηρίας. Πράγματι, συνυπολογίζονται ως
απαραίτητα στοιχεία οι συνθήκες ηλικίας, υγείας, ικανότητας ή δυνατότητας προς
εργασία, εισοδημάτων, περιουσίας και, γενικώς, ζωής των συγκεκριμένων μελών,
ώστε να διακριβωθεί αν αυτοδύναμα μπορούν να καλύψουν τις ανάγκες τους ή αν
πράγματι η κάλυψη των αναγκών τους θα πρέπει να γίνει από τον οφειλέτη.
Τούτων δοθέντων,
στα ‹‹προστατευόμενα μέλη›› υπάγεται η σύζυγος του οφειλέτη που δεν δύναται να
εργαστεί, τα ανήλικα τέκνα, οι ενήλικοι φοιτητές, καθώς οι τελευταίοι δεν έχουν
ακόμη υποχρέωση να εργασθούν, επειδή σπουδάζουν, και οι στρατευμένοι θητείας,
όπως και τα ενήλικα τέκνα με προβλήματα υγείας και ποσοστό αναπηρίας τέτοιου
βαθμού, ώστε να τα καθιστά ανίκανα για εργασία. Ωστόσο, στην περίπτωση των
ενήλικων τέκνων με τέτοιου είδους προβλήματα υγείας συνυπολογίζεται,
προκειμένου να προσδιοριστεί το ποσό που απαιτείται για την διατροφή τους, και
τυχόν προνοιακό επίδομα που λαμβάνουν από Φορείς Κοινωνικής Ασφάλισης.
Αντιθέτως, δεν
υπάγονται τα ενήλικα τέκνα που έχουν την δυνατότητα να αυτοδιατραφούν και να
εργαστούν, καθώς και τα ενήλικα τέκνα που δεν βρίσκονται σε κατάσταση
μακροχρόνιας ανεργίας ή ως προς τα οποία δεν αποδεικνύεται αδυναμία εύρεσης
εργασίας. Πράγματι, η ενηλικότητα και η νεαρή ηλικία, αλλά και η ανυπαρξία
προβλημάτων υγείας, επιτρέπει στο ενήλικο τέκνο, παρά την δυσχέρεια που
υφίσταται στην αγορά, την εύρεση και άσκηση επαγγέλματος από ευρύ φάσμα
εργασιών (χειρωνακτικών ή μη, πλήρους ή μερικής απασχόλησης) για την κάλυψη των
προσωπικών στοιχειωδών βιοτικών του αναγκών, πολλώ δε μάλλον αν το τέκνο αυτό
έχει αποκτήσει και την κατάλληλη τεχνική εκπαίδευση (βλ. ΜΠρΑλεξανδρούπολης
190/2012, ΜΠρΚιλκίς 239/2012 (αδημ.) και ΜΠρΣερρών 221/2013 ΕΦΑΔ 2014/189).
- ‹‹Πρόσφατο›› θεωρείται το Πιστοποιητικό
που έχει εκδοθεί προ τριμήνου από την υποβολή της αίτησης.
γ) Ως προς τα Ε-1 των τελευταίων τριών οικονομικών ετών:
Απαιτείται,
προκειμένου να έχει εικόνα το Δικαστήριο για τα περιουσιακά εκείνα στοιχεία του
οφειλέτη που δεν φαίνονται αναλυτικά στα Εκκαθαριστικά Σημειώματα (π.χ. τόκοι
καταθέσεων, εκτιμώμενη εμπορική αξία ΙΧΕ κλπ). Σημειώνεται, εν προκειμένω, ότι
ισχυρή απόδειξη για το ακίνητο που αποτελεί την κύρια κατοικία του οφειλέτη
αποτελεί η διεύθυνση που δηλώνεται στα Ε-1 τα οποία κατατίθενται ενώπιον της
αρμόδιας Δ.Ο.Υ.
δ) Ως προς τα Εκκαθαριστικά Σημειώματα των τριών
τελευταίων οικονομικών ετών (Πλέον: Πράξεις Διοικητικού Προσδιορισμού
Φόρου):
Απαιτούνται για
να μπορεί να διακριβώσει το Δικαστήριο το εισόδημα του οφειλέτη από διάφορες
πηγές (μισθωτές υπηρεσίες, είσπραξη μισθωμάτων, εκλογική αποζημίωση σε
δημοσίους υπαλλήλους κλπ), όπως αυτό διαμορφώθηκε, καθώς και την (τυχόν
φθίνουσα) πορεία που σημείωσε κατά την τελευταία τριετία.
ε) Ως προς το πρόσφατο Ε-9:
Απαιτείται η
προσκόμιση της τελευταίας σχετικής δήλωσης που έχει κάνει ο οφειλέτης στην
αρμόδια Δ.Ο.Υ., ώστε να αποφεύγεται η προσκομιδή στον φάκελο παλαιότερης
αντίστοιχης Δήλωσης, με σκοπό να αποκρύψει ο οφειλέτης ακίνητά του, και η, εν
συνεχεία, υποβολή συμπληρωματικής διορθωτικής σχετικής Δήλωσης του οφειλέτη
ενώπιον της αρμόδιας Δ.Ο.Υ., την οποία όμως Δήλωση δεν θα έχει υπόψη του το
Δικαστήριο.
-Σε περίπτωση
που στο Ε-9 δηλώνονται ακίνητα για τα οποία δεν έχει συνταχθεί Τίτλος Κτήσης,
ο οφειλέτης πρέπει να εκθέσει αναλυτικά
στην αίτησή του τους λόγους για τους οποίους δεν έχει συνταχθεί το σχετικό
Συμβόλαιο, τις προσπάθειες που κατέβαλλε για να εμφαίνεται το ακίνητο στη
μερίδα του στο αρμόδιο Υποθηκοφυλακείο ή η σχετική καταχώρηση στο αντίστοιχο
Κτηματολογικό Γραφείο (λ.χ. άσκηση αγωγής στο Μονομελές Πρωτοδικείο κατά την
διαδικασία της εκουσίας δικαιοδοσίας για διόρθωση της εσφαλμένης αρχικής
εγγραφής) και για ποιο λόγο αυτές δεν ευοδωθήκαν έως σήμερα, καθώς και να
προτείνει λύσεις, προκειμένου να εμφαίνεται ως ιδιοκτήτης του ανωτέρω ακινήτου.
- Σημειώνεται
ότι η Γραμματεία είναι υποχρεωμένη να προσδιορίσει δικάσιμο σε περίπτωση
υποβολής τέτοιας αίτησης, ανεξαρτήτως του αν προσκομίζονται Τίτλοι Κτήσης για
όλα τα ακίνητα που αναφέρονται στο Ε-9.
στ) Ως προς τις Καταστάσεις Μισθοδοσίας ή,
αντιστοίχως, τους Εκκαθαριστικούς Λογαριασμούς Συντάξεων ή, ανά περίπτωση, την
Βεβαίωση Ανεργίας:
Τα έγγραφα αυτά
απαιτούνται, προκειμένου να εξακριβώσει το Δικαστήριο τη σημερινή
εισοδηματική κατάσταση του οφειλέτη. Εξάλλου, τόσο στα Φύλλα Μισθοδοσίας
όσο και στις Βεβαιώσεις Συντάξιμων Αποδοχών εμφαίνονται αναλυτικά όλες οι
κρατήσεις από τις απολαβές του αιτούντος, τυχόν παρακράτηση του μηνιαίου μισθού
του από το Τ.Π.Δ. ή, σε περίπτωση στρατιωτικού, από δάνειο που έλαβε από Φορέα
Κοινωνικής Ασφάλισης, τον Π.Ο.Ν. κ.ο.κ.
- Θα πρέπει να
προσκομίζονται Φύλλα Μισθοδοσίας και Βεβαιώσεις Συντάξιμων Αποδοχών του τελευταίου τριμήνου από την υποβολή
της αίτησης. Η Βεβαίωση Ανεργίας
θα είναι εκδόσεως του μήνα κατά τον
οποίο υποβάλλεται η αίτηση και θα αναφέρει όλο το διάστημα κατά το οποίο ο
οφειλέτης είναι άνεργος, καθώς και για ποιο διάστημα επιδοτήθηκε με επίδομα
ανεργίας και τι ύψους ήταν αυτό.
ζ) Ως προς τα αντίγραφα αδειών κυκλοφορίας τροχοφόρων:
Απαιτούνται για
να έχει το Δικαστήριο πλήρη εικόνα των οχημάτων του οφειλέτη, (μάρκα, μοντέλο,
κυβισμός, έτος πρώτης κυκλοφορίας), ώστε να κριθεί αν κάποιο από αυτά είναι
ευχερώς ρευστοποιήσιμο προς ικανοποίηση των απαιτήσεων των πιστωτών.
- Σε περίπτωση
που στην άδεια υπάρχει η σχετική ένδειξη της παρακράτησης κυριότητας
υποδηλώνεται ότι ο οφειλέτης έχει λάβει δάνειο με σκοπό την αγορά του
συγκεκριμένου οχήματος και, σε περίπτωση που δεν έχει συμπεριλάβει το δάνειο
αυτό στην αίτησή του, η εν λόγω αίτηση θα απορριφθεί, εξ αιτίας παράλειψης
πιστωτή. Για τον λόγο αυτό, στην περίπτωση που καταναλωτικά δάνεια για αγορά
ΙΧΕ έχουν ήδη εξοφληθεί, θα πρέπει οι οφειλέτες, πριν καταθέσουν την αίτηση, να
προβούν άμεσα στην διαδικασία άρσης της παρακράτησης (λήψη βεβαίωσης εξόφλησης
από την τράπεζα και κατάθεσή της στο αρμόδιο Γραφείο της Περιφέρειας).
- Ως προς την
περίπτωση ΙΧΕ με παρακράτηση κυριότητος:
ι) Στην
περίπτωση που εξέτασε η δευτεροβάθμια ΜΠρΑλεξανδρούπολης 190/2012 (αδημ), ο
αιτών - οφειλέτης δεν κατέβαλε τις οφειλόμενες δόσεις 5 μηνών και η πιστώτρια
υπαναχώρησε από τη σύμβαση. Η απόφαση δέχθηκε ότι το ανωτέρω αυτοκίνητο δεν
ανήκει στην κυριότητα του οφειλέτη ‹‹και εξαιρείται ως περιουσιακό στοιχείο από
τη ρύθμιση, όπως όμως και η [σ.σ. οι] αντίστοιχες απαιτήσεις της καθ’ ης -
εκκαλούσας, που μπορούν και κρίνεται προσφορότερο να καλυφθούν με βάση τους
όρους των συμφωνιών τους››.
Ομοίως, κατά την
ΕιρΠειρ 96/2013, ‹‹κατά το διάστημα της αβεβαιότητας ο πωλητής είναι όχι μόνο
κύριος αλλά και νομέας του πράγματος, ο δε αγοραστής έχει απλή κατοχή που την
ασκεί στο όνομα του κυρίου (...) Εφόσον συνέτρεχαν οι προϋποθέσεις της
υπαναχώρησης και ασκήθηκε από τον πωλητή μπορεί να ζητήσει την απόδοση του
πράγματος κατ’ άρθρο 987 και 1094 Α.Κ. λόγω ματαίωσης της αίρεσης ως προς την
πληρωμή του τιμήματος. Παράλληλα με την απόσβεση των υποχρεώσεων από τη σύμβαση
δεν οφείλεται το υπόλοιπο του τιμήματος και συνεπώς δεν αποτελεί παθητικό της
περιουσίας του οφειλέτη και δεν μπορεί να ενταχθεί ως χρέος του στη ρύθμιση››
(βλ. και ΕιρΑγρινίου 25/2012 αδημ.).
ιι) Κατά την
432/2013 ΕιρΧανίων (δημοσιευθείσα στην ΤΝΠ ΔΣΑ ‹‹ΙΣΟΚΡΑΤΗΣ››) ‹‹εφόσον δεν
ασκηθεί υπαναχώρηση από τον πωλητή ή η ασκηθείσα δεν επέφερε έννομες συνέπειες
επειδή δεν συνέτρεχε υπερημερία του αγοραστή, ο πωλητής θα ενταχθεί στη ρύθμιση
για την απαίτησή του από το τίμημα της πώλησης, υποχρεούμενος να δεχθεί την
εκπλήρωση της παροχής του αγοραστή, όπως θα διαμορφωθεί με τη δικαστική
παρέμβαση ως προς το ύψος και τον τρόπο καταβολής της. Παράλληλα δικαιούται
να ζητήσει την εξαίρεση από τη ρευστοποίηση του πωληθέντος, αφού αυτός είναι
κύριος και νομέας του και δεν περιλαμβάνεται στην περιουσία του οφειλέτη, ο
οποίος έχει μόνο την κατοχή του, τη δε κυριότητά του θα αποκτήσει αυτοδικαίως
με την πλήρωση της αίρεσης της αποπληρωμής του τιμήματος, όπως αυτό θα
προσδιοριστεί στα πλαίσια της ρύθμισης, δηλαδή με την τήρηση των όρων της
ρύθμισης και την απαλλαγή του κατ’ αρθ. 11 ν.3869/10›› (βλ. και ΕιρΠατρών
127/2012, Α’ Δημοσίευση ΝΟΜΟS).
Στο ίδιο πλαίσιο κινείται και η από 04ης Δεκεμβρίου 2013 Προσωρινή Διαταγή της κας Ειρηνοδίκου Πειραιά (ΕΔΥΠ 1/2014, σελ. 5-7), κατά την οποία ‹‹πρέπει να ληφθούν τα αναγκαία μέτρα, προκειμένου να προστατευθεί το δικαίωμα προσδοκίας της αιτούσας μέχρι την έκδοση οριστικής απόφασης και την ένταξη των αναφερόμενων στην αίτηση οφειλών στη ρύθμιση. Αντίθετη δε λύση, περί απουσίας οποιασδήποτε προστασίας θα εξανάγκαζε την αιτούσα, προκειμένου να μην περιέλθει σε υπερημερία και απωλέσει το αναφερόμενο στην αίτηση αυτοκίνητο, να προέβαινε σε καταβολές προς τις εν λόγω οφειλές και σε μέχρι τη συζήτηση της αίτησης εξόφληση των οφειλών αυτών (ενόψει και του μικρού ύψους τους 422,15 ευρώ και 4.930,19 ευρώ αντίστοιχα), προς βλάβη και των λοιπών δανειστών››.
η) Ως προς τις Βεβαιώσεις Οφειλών των Πιστωτών:
Απαιτείται η
προσκομιδή τους, ώστε να φαίνονται οι οφειλές του αιτούντος κατά κεφάλαιο,
τόκους και έξοδα, καθώς και το 10% της συνολικής ενήμερης μηνιαίας δόσης. Οι
Βεβαιώσεις αυτές δεν θα πρέπει να φέρουν ημερομηνία έκδοσης προ του εξαμήνου
από της υποβολής της αιτήσεως (σημείο αναφοράς αποτελεί το εξάμηνο, εξ αιτίας
του εδ. α’ της παρ. 1 του αρχικού άρθρ. 2 Ν.3869/2010, που αναφέρεται στην
υποχρέωση του οφειλέτη να υποβάλει την αίτηση εντός εξαμήνου από την αποτυχία
του Εξωδικαστικού Συμβιβασμού, το οποίο μπορεί μεν να έχει ήδη καταργηθεί από
το έτος 2013, αποτελεί όμως, λόγω της ομοιότητας των καταστάσεων, πλοηγό σε
σχέση με το χρονικό διάστημα από την λήψη των Βεβαιώσεων που απαιτείται για να
υποβληθεί η αίτηση του άρθρ. 4 Ν.3869/2010), καθώς σε διαφορετική περίπτωση το
Δικαστήριο δεν θα δύναται να έχει καθαρή εικόνα του συνολικού ύψους των οφειλών
του αιτούντος.
θ) Ως προς τα αντίγραφα των δανειακών συμβάσεων.
Απαιτούνται,
ώστε να μπορεί το Δικαστήριο να διακριβώσει το ύψος του χορηγηθέντος στον
αιτούντα κεφαλαίου, το ύψος της αρχικώς συμφωνηθείσας μηνιαίας δόσης,
καθώς και την διάρκεια της σύμβασης, αφού η διάρκεια αυτή αποτελεί
κρίσιμο παράγοντα για τον χρονικό προσδιορισμό των δόσεων της παρ. 2 του άρθρ.
9 Ν.3869/2010.
- Επιθυμητή θα
ήταν και η προσκομιδή Εκκαθαριστικού Σημειώματος των οικονομικών ετών κατά
τα οποία συνήφθησαν οι σχετικές δανειακές συμβάσεις.
- Παρατηρείται
το φαινόμενο, παρόλο που πρωτίστως από τις αρχές της καλής πίστης, πρέπει κάθε
συμβαλλόμενος, για κάθε έγγραφη σύμβαση που συνάπτει, να διαθέτει εις χείρας
του και από ένα πρωτότυπο, άλλως να τού χορηγείται ατελώς αντίγραφό της, οι
πιστώτριες τράπεζες να μην χορηγούν αντίγραφα των συμβάσεων στους δανειολήπτες και,
σε περίπτωση που οφειλέτης ζητά να εφοδιαστεί με αυτά, να του ζητούν αντίτιμο
της τάξεως των 50,00€ για κάθε σύμβαση. Για τον λόγο αυτόν, πρέπει να θεσπιστεί
διάταξη αντίστοιχη με εκείνη της παρ. 4 του άρθρ. 2 Ν.3869/2010 και να
χορηγούνται υποχρεωτικώς από τις
τράπεζες αντίγραφα των δανεικών συμβάσεων του οφειλέτη χωρίς επιβάρυνσή του.
- Σε περίπτωση
που οι τράπεζες αρνούνται να χορηγήσουν τα ανωτέρω αντίγραφα, η προσκομιδή αίτησης
του οφειλέτη πρωτοκολληθείσας, με την οποία αιτείται την χορήγηση σε
αυτόν των παραπάνω εγγράφων κατά τις επιταγές της ανωτέρω Κ.Υ.Α., υποδηλώνει
ότι αυτός προέβη σε μέτρα άκρας επιμέλειας και σύνεσης, προκειμένου να
εφοδιαστεί με τα ανωτέρω αντίγραφα.
- Εξάλλου, παρατηρείται
το φαινόμενο κάποιες δανειακές συμβάσεις, ειδικά μικρών τραπεζών που έχουν ήδη συγχωνευθεί, να
έχουν απωλεσθεί ή να μην δύναται ευχερώς να ανακτηθούν μετά τη συγχώνευσή
τους. Στο πλαίσιο αυτό, θα πρέπει να δίνεται σχετική προς τούτο βεβαίωση από
τις πιστώτριες τράπεζες με πληροφόρηση για το ύψος της απαίτησης και την
διάρκεια της σύμβασης από τα στοιχεία του Πληροφοριακού Συστήματος που διαθέτουν.
- Τέλος, δεν
είναι σπάνιο το φαινόμενο κυρίως σε καταναλωτικά δάνεια μικρού ύψους και
πιστωτικές κάρτες χαμηλού πιστωτικού ορίου, έγγραφες συμβάσεις να μην υπάρχουν.
Στην περίπτωση αυτή, ο χρόνος σύναψης
της σύμβασης και το ύψος αυτής αναπληρώνεται από την Κίνηση Λογαριασμού, η
οποία, επίσης, θα πρέπει να χορηγείται ατελώς από τις πιστώτριες ή, έστω, να
αποστέλλεται με ηλεκτρονικό ταχυδρομείο στον οφειλέτη, κατόπιν σχετικού
αιτήματός του. Η διάρκεια της σύμβασης, στην περίπτωση που δεν πρόκειται για
ανοικτό δάνειο, θα προκύπτει από σχετική Βεβαίωση της τράπεζας, κατόπιν
αιτήματος του οφειλέτη.
ι) Ως προς τις καταγγελίες των δανειακών
συμβάσεων.
Απαιτούνται για
να μπορεί το Δικαστήριο να εξακριβώσει από πότε ο οφειλέτης περιήλθε σε
καθεστώς γενικής και μόνιμης αδυναμίας πληρωμής. Πράγματι, η περιέλευση σε
γενική και μόνιμη αδυναμία πληρωμών δεν λαμβάνει χώρα από τη μία μέρα στην
άλλη. Αρχικώς, ο οφειλέτης δεν πληρώνει εμπρόθεσμα τις δόσεις του, εν συνεχεία
προβαίνει σε έναντι και, εν τέλει, σε καθόλου καταβολές. Περαιτέρω, και
ανεξαρτήτως αν υπήρχε σχετικός όρος στις δανειακές συμβάσεις, οι τράπεζες, κατά
τα διδάγματα της κοινής πείρας, προέβαιναν στην καταγγελία των σχετικών
δανειακών συμβάσεων μετά την πάροδο τουλάχιστον τριών μηνών με απλήρωτες δόσεις.
Συνεπώς, ο Ειρηνοδίκης με τις καταγγελίες δύναται να εξακριβώσει πότε ξεκινά η
αδυναμία πληρωμής, καθώς αυτή δεν είναι μια στατική, αλλά δυναμική κατάσταση με
αντίστοιχες διαβαθμίσεις.
Με την
προσκόμιση των καταγγελιών θα αποφεύγεται το φαινόμενο οφειλέτες να καθυστερούν
σκοπίμως την καταβολή 2-3 δόσεων για 2-3 μήνες αντιστοίχως προ της κατάθεσης
της αίτησης, ώστε να ισχυριστούν ότι έχουν ληξιπρόθεσμες δόσεις και να
καταθέσουν τη σχετική αίτηση για υπαγωγή τους στις διατάξεις του Ν.3869/2010.
- Σε περίπτωση
που κάποιες από τις καταγγελίες έχουν απωλεσθεί και είναι αδύνατον να
ανευρεθούν, μπορούν ευχερώς να αντικατασταθούν με αντίγραφο της Κίνησης Λογαριασμού. Πράγματι, στην
περίπτωση που εκεί αναγράφεται, για παράδειγμα, η ένδειξη ‹‹20-04-2011: Μεταφορά Σε Οριστική καθυστέρηση››, ευχερώς προκύπτει
ότι η καταγγελία της επίδικης σύμβασης έλαβε χώρα κατά την ανωτέρω περίοδο.
Συνεπώς, η έλλειψη της καταγγελίας δύναται να θεραπευτεί από το ανωτέρω
έγγραφο.
- Η Κίνηση Λογαριασμού, άλλωστε, αποδεικνύει πλήρως τις καταβολές του
οφειλέτη και το ύψος αυτών και,
για τον λόγο αυτό, δεν θα έπρεπε να παραλειφθεί από τα απαραίτητα
δικαιολογητικά που οφείλει να προσκομίσει ο οφειλέτης. Εκεί διαφαίνεται ο
χρόνος από τον οποίο υπήρξαν οι πρώτες αδυναμίες του οφειλέτη στην καταβολή
δόσεων, οι προσπάθειες που κατέβαλλε και το πότε περιήλθε σε αδυναμία.
Πράγματι, είναι
άλλο οφειλέτης που έλαβε καταναλωτικό δάνειο ύψους 20.000,00€ να έχει έως
σήμερα προβεί σε καταβολές της τάξεως των 15.000,00€, αλλά, λόγω των υψηλών
επιτοκίων της τάξεως του 18-23% στον χώρο της καταναλωτικής πίστης και της
παράνομης ανακεφαλαιοποίησης των τόκων στις πιστωτικές κάρτες από τον πρώτο
μήνα της καθυστέρησης, να εμφαίνεται ότι οφείλει 13.000,00€ και άλλο ο
οφειλέτης να έλαβε στεγαστικό δάνειο της τάξεως των 100.000,00€ και να έχει
προβεί έως σήμερα σε καταβολές της τάξεως μόλις των 5.000,00€.
ια) Ως προς τους τίτλους ιδιοκτησίας των ακινήτων
της περιουσίας του οφειλέτη:
Απαιτείται να
προσκομίζονται, καθώς από αυτούς προκύπτει το αναγραφόμενο στο Συμβόλαιο τίμημα
που κατέβαλε ο οφειλέτης και το αν αυτό ήταν αντίστοιχο του στεγαστικού δανείου
που τυχόν έλαβε κατά την ίδια περίοδο.
Εξάλλου, από το
έγγραφο αυτό φαίνεται και η επαγγελματική ιδιότητα του οφειλέτη κατά τον χρόνο
της αγοραπωλησίας, η δε πλήρης περιγραφή του ακινήτου είναι σημαντική για την
ανεύρεση της αντικειμενικής του αξίας.
Περαιτέρω, για
τα ακίνητα που δεν αποτελούν την κύρια κατοικία του οφειλέτη σημαντικό είναι να
έχει ο Εκκαθαριστής την πλήρη περιγραφή τους.
- Προς τούτο, θα
έπρεπε να προσκομίζεται και Πιστοποιητικό Μεταγραφής από το αρμόδιο
Υποθηκοφυλακείο.
ιβ) Ως προς το αντίγραφο Ποινικού Μητρώου Γενικής
Χρήσης:
Απαιτείται
προκειμένου να προκύπτει η μη καταδίκη του οφειλέτη για οικονομικά ή φορολογικά
αδικήματα.
Ωστόσο, ενόψει της
ανωτέρω επιταγής της Κ.Υ.Α., η προσκομιδή του Ποινικού Μητρώου θα έπρεπε να
οριστεί ως απαραίτητη μόνον για την περίπτωση που οφειλέτης συμπεριλαμβάνει στην
αίτησή του οφειλές Δημοσίου. Ωστόσο, έτσι όπως είναι σήμερα η ρύθμιση, το
Ποινικό Μητρώο θα πρέπει να προσκομίζεται σε κάθε περίπτωση.
Σημειώνεται, πάντως, ότι χορηγείται ατελώς, ακόμη και μέσω Κ.Ε.Π. ή και
τηλεφωνικώς, με αποτέλεσμα ο οφειλέτης να μην επιβαρύνεται με περαιτέρω έξοδα.
ιγ) Ως προς την Βεβαίωση Διακοπής Εργασιών από την
αρμόδια Δ.Ο.Υ., σε περίπτωση προηγούμενης άσκησης εμπορικής
δραστηριότητας:
Διευκρινίζεται
ότι στο Ν.3869/2010 συνεχίζουν να υπάγονται μόνον τα φυσικά πρόσωπα που δεν
είναι έμποροι ή, αν υπήρξαν, απέβαλαν την εμπορική ιδιότητα πριν περιέλθουν σε
καθεστώς γενικής και μόνιμης αδυναμίας πληρωμών. Η ανωτέρω προϋπόθεση ουδόλως
άλλαξε, απλώς αναδιατυπώθηκε η διάταξη της παρ. 1 του άρθρ. 1 Ν.3869/2010, ώστε
να αποδίδει με μεγαλύτερη σαφήνεια την βούληση του Νομοθέτη να μην υπάγονται οι
έμποροι στις διαδικασίες του Ν.3869/2010.
- Η προσκομιδή
του ανωτέρω εγγράφου στόχο έχει να υποβοηθήσει το Δικαστήριο στη συλλογή του
αποδεικτικού υλικού που χρειάζεται αναφορικά με το πότε ο αιτών έπαυσε να έχει
την εμπορική ιδιότητα. Καθώς στο Ν.3869/2010 υπάγονται μόνο φυσικά πρόσωπα, το
ανωτέρω έγγραφο δεν αίρει τα γενικώς ισχύοντα στα φυσικά πρόσωπα, σύμφωνα με τα
οποία η παύση της εμπορικής ιδιότητας
κρίνεται με βάση το ουσιαστικό κριτήριο.
Ως εκ τούτου, είναι
δυνατό ένας οφειλέτης να έπαυσε την εμπορία του πολύ νωρίτερα από την υποβολή
της σχετικής Δήλωσης στην αρμόδια Δ.Ο.Υ., η οποία μπορεί να καθυστέρησε, εξ
αιτίας άλλων παραγόντων, όπως λόγω ασυνεννοησίας ή έλλειψης πνεύματος
συνεργασίας με τον λογιστή του οφειλέτη που τηρεί τα εμπορικά του βιβλία.
Εξάλλου, είναι δυνατό οφειλέτης να έχει προβεί στη σχετική δήλωση, αλλά να
ασκεί ακόμη και σήμερα εμπορία ως κρυπτόμενος (π.χ. να έχει μεταβιβάσει την
επιχείρηση στον ηλικίας 19 ετών υιό του, ο οποίος σπουδάζει στο εξωτερικό, και
να συνεχίσει να εμφανίζεται αυτός στις εμπορικές συναλλαγές).
Τούτων δοθέντων,
το ανωτέρω έγγραφο έχει βοηθητικό για το Δικαστήριο χαρακτήρα. Καλό θα ήταν να
προσκομίζονται και άλλα αποδεικτικά στοιχεία σε περίπτωση εμπορίας, όπως
το Βιβλίο Εσόδων-Εξόδων, περιοδικές δηλώσεις Φ.Π.Α. ή οποιοδήποτε άλλο έγγραφο
αποδεικνύει το τζίρο και την διάρκεια λειτουργίας της επιχείρησης.
- Σε περίπτωση
που ο οφειλέτης ουδέποτε άσκησε εμπορική δραστηριότητα, θα πρέπει να κάνει
μνεία στην αίτησή του ότι το ανωτέρω έγγραφο δεν προσκομίζεται, καθώς ο
ίδιος ουδέποτε άσκησε εμπορία.
ιδ) Ως προς την Υπεύθυνη Δήλωση για πληρότητα και
ορθότητα καταστάσεων, περιουσίας και μεταβιβάσεων:
Ορθώς
επανέρχεται ως προϋπόθεση του παραδεκτού, καθώς ο οφειλέτης τίθεται προ των
ευθυνών του και αποτρέπονται οι οφειλέτες να αποκρύψουν στοιχεία, φοβούμενοι τις
συνέπειες του Νόμου.
Η ανωτέρω
Υπεύθυνη Δήλωση θα πρέπει να απευθύνεται στο αρμόδιο Ειρηνοδικείο και το γνήσιο
της υπογραφής του οφειλέτη θα πρέπει να είναι θεωρημένο από την Αρμόδια Αρχή
(αστυνομικό τμήμα, Κ.Ε.Π. κλπ). Θα πρέπει να έχει το εξής περιεχόμενο:
‹‹Δηλώνω υπεύθυνα ότι η περιουσιακή
κατάσταση η δική μου και της συζύγου μου (εφόσον υπάρχει), καθώς και τα πάσης
φύσεως εισοδήματα τα δικά μου και της συζύγου μου (αν υπάρχει), όπως και η
κατάσταση των πιστωτών μου κατά κεφάλαιο τόκους και έξοδα που αναφέρονται στην
από (αναγραφή ημερομηνίας) αίτησή μου είναι ορθά και πλήρη, τα δε ανήλικα τέκνα
μου (εφόσον υπάρχουν) στερούνται περιουσιακών στοιχείων [ή αντιστοίχως έχουν τα
αναφερόμενα στην αίτηση περιουσιακά στοιχεία], ενώ, περαιτέρω, δεν έχω προβεί
σε μεταβίβαση οποιουδήποτε εμπράγματου δικαιώματός μου κατά την τελευταία
τριετία πριν την κατάθεση της αίτησης στην οποία επισυνάπτεται η παρούσα
Υπεύθυνη Δήλωσή μου [ή έχω προβεί κατά την τελευταία τριετία πριν την κατάθεση
της αίτησης στην οποία επισυνάπτεται η παρούσα Υπεύθυνη Δήλωσή μου στις
ακόλουθες μεταβιβάσεις (αναφορά των μεταβιβάσεων με συνοπτική περιγραφή των
ακινήτων και του χρόνου που έλαβαν χώρα)]››.
Η Υπεύθυνη
Δήλωση του οφειλέτη βοηθά το Δικαστήριο να διακριβώσει αν αυτός έχει προβεί σε
μεταβιβάσεις κατά την τελευταία τριετία. Εν προκειμένω αναφέρεται ότι δεν
είναι καταδολιευτική κάθε μεταβίβαση που λαμβάνει χώρα την τελευταία τριετία.
Πράγματι, έχει κριθεί ότι μεταβίβαση ακινήτου από οφειλέτη σε οφειλέτιδα της
ίδιας πιστώτριας τράπεζας, η οποία έχει εγγράψει συναινετική προσημείωση επί
της μεταβιβασθείσας οικίας, δεν ματαιώνει την ικανοποίηση των απαιτήσεών της,
ενώ οι απαιτήσεις των λοιπών ανέγγυων πιστωτριών ούτως ή άλλως δεν θα
ικανοποιούνταν και στην περίπτωση που το μεταβιβασθέν ακίνητο ανήκε στον
αιτούντα, δεδομένου ότι το εισπραχθέν τίμημα ή οι καταβλητέες προς διάσωσή του
δόσεις, δεν θα επαρκούσαν για την ικανοποίηση αυτών μετά την ικανοποίηση της
εμπραγμάτως εξασφαλισμένης πιστώτριας (βλ. ΜΠρΔράμας 336/2013 που επικύρωσε την
πρωτοβάθμια ΕιρΔράμας 81/2013, δημοσιευθείσες στη NOMOS). Τα ίδια ισχύουν στην περίπτωση
που ο οφειλέτης επικαλεστεί (και αποδείξει) ότι με το τίμημα που έλαβε από τη
μεταβίβαση εξόφλησε την εμπραγμάτως εξασφαλισμένη πιστώτρια.
ιε) Ως προς το Φύλλο Υπολογισμού αντικειμενικής αξίας
της κύριας κατοικίας του οφειλέτη:
Είναι αδιάφορο
αν φέρει την υπογραφή του Συμβολαιογράφου που το εξέδωσε.
Σε περίπτωση που
δεν υφίσταται κύρια κατοικία, θα πρέπει ο οφειλέτης να αναφέρει στην αίτησή του
ότι το ανωτέρω έγγραφο δεν προσκομίζεται, καθώς δεν διαθέτει ιδιόκτητη κύρια
κατοικία.
Ωστόσο, σημειώνεται,
εν προκειμένω, ότι η Δήλωση ΕΝ.Φ.Ι.Α
είναι ισχυρότερο αποδεικτικό μέσο για το Δικαστήριο ως προς την αντικειμενική
αξία του ακινήτου απ’ ό,τι το Φύλλο Υπολογισμού, γι’ αυτό και πρέπει,
σε κάθε περίπτωση, να προσκομίζεται η Δήλωση ΕΝ.Φ.Ι.Α. - Πράξη Διοικητικού
Προσδιορισμού Φόρου.
ιστ) Ως προς τα Λοιπά έγγραφα:
Τέτοια μπορεί να
είναι τα παραστατικά ιατρικών εξόδων,
σε περίπτωση που ο οφειλέτης αντιμετωπίζει προβλήματα υγείας, καθώς και, αν
χρήζει ιατρικής επέμβασης, η Βεβαίωση
του αρμόδιου ιατρού για το ποια ασθένεια αντιμετωπίζει, ποια είναι η
ιατρική επέμβαση στην οποία πρέπει να υποβληθεί, πότε και για ποιο λόγο, καθώς
το Δικαστήριο θα συνεκτιμήσει στα έξοδα του οφειλέτη το κόστος της επέμβασης
αυτής.
Μπορεί επίσης να
προσκομίσει αντίγραφο του μισθωτηρίου
συμβολαίου είτε είναι ιδιοκτήτης είτε μισθωτής κατοικίας.
- Ωστόσο, δεν
είναι απαραίτητο να προσκομίζονται αποδείξεις Δ.Ε.Κ.Ο., κινητής τηλεφωνίας,
συνδρομής σε καλωδιακά κανάλια, αποδείξεις κοινοχρήστων, αποδείξεις
σούπερ-μάρκετ κ.ο.κ., καθώς τα έξοδα αυτά είναι γνωστά στο Δικαστήριο, ο δε
οφειλέτης πρέπει να περιοριστεί στις απολύτως εύλογες δαπάνες διαβίωσης, όσο
διαρκεί η ρύθμιση.
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ:
Σε περίπτωση έγγαμου αιτούντος, τα παραπάνω έγγραφα προσκομίζονται και για τη σύζυγο, ακόμα κι αν
βρίσκονται σε διάσταση, προκειμένου να αποφευχθούν φαινόμενα εικονικής
διάστασης συζύγων που παρατηρήθηκαν κατά τα τελευταία έτη.
Πράγματι,
οφειλέτες ισχυρίζονταν ότι βρίσκονται σε διάσταση με τη σύζυγό τους και,
συνεπώς, δεν γνωρίζουν το εισόδημά της, το οποίο, στις περισσότερες περιπτώσεις
ήταν αξιόλογο, ενώ, περαιτέρω, δεν ανέφεραν ότι η σύζυγός τους διαθέτει
ιδιόκτητο ακίνητο, στο οποίο διέμεναν, καθώς, σε αυτήν την περίπτωση, δεν θα
μπορούσαν να διασώσουν το ακίνητο ιδιοκτησίας τους, ενώ, περαιτέρω, θα
κατέβαλλαν στις πιστώτριες τράπεζες υψηλότερη μηνιαία δόση, αφού θα
συνυπολογιζόταν και το μηνιαίο εισόδημα της συζύγου στις μηνιαίες απολαβές της
οικογένειας.
Η προσκομιδή των
ανωτέρω εγγράφων και για τη σύζυγο δεν θα είναι δυσχερής, ακόμη και στην
περίπτωση που το ζεύγος βρίσκεται πράγματι σε διάσταση, καθώς, με δεδομένο ότι
εξαιρούνται πλέον ρητά της ρύθμισης του Ν.3869/2010 οι απαιτήσεις διατροφής της
συζύγου και του ανήλικου τέκνου, θα είναι προς το συμφέρον της εν διαστάσει
συζύγου να εφοδιάσει τον αιτούντα με τα ανωτέρω έγγραφα, προκειμένου, αφού αυτός
ρυθμίσει τα δάνειά του και δεν απειλείται με τις διαδικασίες αναγκαστικής
εκτέλεσης, να δύναται να καταβάλλει υψηλότερη μηνιαία διατροφή στα ανήλικα
τέκνα τους ή/και σε αυτήν.
Αν, παρά ταύτα,
η προσκομιδή των εγγράφων αυτών είναι αδύνατη, ακόμη και μετά από Εισαγγελική
Παραγγελία, ο αιτών - οφειλέτης δεν θα δύναται να υποβάλει την αίτηση του
Ν.3869/2010 πριν την έκδοση αμετάκλητης δικαστικής απόφασης με την οποία να
λύεται ο γάμος του.
- Ως εκ τούτου,
πρέπει να προσκομιστούν για τη σύζυγο:
- αντίγραφο του Α.Δ.Τ.
- πιστοποιητικό οικογενειακής κατάστασης.
- Ε-1 των τριών τελευταίων οικονομικών ετών.
- Εκκαθαριστικά Σημειώματα των τελευταίων
τριών οικονομικών ετών.
- πρόσφατο Ε-9
- καταστάσεις μισθοδοσίας ή βεβαιώσεις
συντάξιμων αποδοχών τελευταίου τριμήνου ή βεβαίωση ανεργίας του Ο.Α.Ε.Δ. για το
τρέχον έτος
-αντίγραφα αδειών κυκλοφορίας τροχοφόρων.
- τίτλοι ιδιοκτησίας των ακινήτων της.
Τα έγγραφα που
είναι κοινά (λ.χ. Πιστοποιητικό Οικογενειακής Κατάστασης και Φορολογικές
Δηλώσεις αν υποβάλλονται από κοινού με το σύζυγο) δεν χρειάζονται να
προσκομιστούν εις διπλούν.
Τέλος, τα
ανωτέρω έγγραφα πρέπει να προσκομιστούν και
για τα ανήλικα τέκνα σε περίπτωση που διαθέτουν περιουσιακά στοιχεία, για
τους λόγους που ανωτέρω (Κεφ. Β’ υπο δ’) εκτέθηκαν.
- Ως εκ τούτου,
πρέπει να προσκομιστούν για τα
ανήλικα τέκνα που διαθέτουν περιουσιακά στοιχεία:
- αντίγραφο του Α.Δ.Τ.
- πιστοποιητικό οικογενειακής κατάστασης.
- Ε1 των τριών τελευταίων οικονομικών ετών.
- εκκαθαριστικά σημειώματα των τελευταίων
τριών οικονομικών ετών.
- πρόσφατο Ε-9
-αντίγραφα αδειών κυκλοφορίας τροχοφόρων.
- τίτλοι ιδιοκτησίας των ακινήτων του.
Τα έγγραφα που
είναι κοινά (λ.χ. Πιστοποιητικό Οικογενειακής Κατάστασης και Φορολογικές
Δηλώσεις στις οποίες δηλώνονται τα ανωτέρω περιουσιακά στοιχεία από τον πατέρα
των ανήλικων τέκνων) δεν χρειάζονται να προσκομιστούν εις διπλούν. Ωστόσο,
απαιτούνται να προσκομιστούν Φορολογικές Δηλώσεις στις περιπτώσεις που γίνονται
ξεχωριστά για τα ανήλικα τέκνα λ.χ. από τον κηδεμόνα τους.
Σημειώνεται ότι η λίστα των ανωτέρω εγγράφων δεν εμποδίζει
το Δικαστήριο να ζητήσει από τον οφειλέτη και άλλα έγγραφα ανά περίπτωση.
Συμπερασματικά, ο οφειλέτης, φέρων το βάρος της
απόδειξης των ισχυρισμών του, πρέπει να κατανοήσει πλήρως τη σοβαρότητα της
όλης διαδικασίας υπαγωγής των οφειλών του στις ρυθμίσεις του Ν.3869/2010,
καθώς τα προηγούμενα χρόνια εφαρμογής του Νόμου παρατηρήθηκαν φαινόμενα
οφειλετών που δεν αντιμετώπισαν την όλη διαδικασία με την δέουσα σοβαρότητα και
υπευθυνότητα.
ΙΙ) Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΕΠΑΝΥΠΟΒΟΛΗΣ ΑΙΤΗΣΗΣ ΓΙΑ
ΣΥΜΠΕΡΙΛΗΨΗ ΟΦΕΙΛΩΝ ΤΟΥ ΔΗΜΟΣΙΟΥ, ΤΩΝ Ν.Π.Δ.Δ. ΚΑΙ ΦΟΡΕΩΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ
ΚΑΙ Η ΕΠΙΚΑΙΡΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΗΔΗ ΕΚΚΡΕΜΩΝ ΑΙΤΗΣΕΩΝ ΜΕ ΤΗΝ ΚΑΤΑΘΕΣΗ ΤΩΝ ΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΩΝ
ΔΙΚΑΙΟΛΟΓΗΤΙΚΩΝ
Α) Η
ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΠΟΥ Ο ΟΦΕΙΛΕΤΗΣ ΕΠΙΘΥΜΕΙ, ΕΠΙ ΕΚΚΡΕΜΟΥΣ ΑΙΤΗΣΕΩΣ ΤΟΥ, ΝΑ ΣΥΜΠΕΡΙΛΑΒΕΙ
ΣΕ ΑΥΤΗΝ ΚΑΙ ΟΦΕΙΛΕΣ ΤΟΥ ΔΗΜΟΣΙΟΥ, Ο.Τ.Α. ΚΑΙ ΦΟΡΕΩΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ
Σύμφωνα με τη μεταβατική
διάταξη του Μέρους Β’ παρ. Α υπο Α4 Κεφ. Α’ άρθρ. 2 παρ. 3 Ν.4336/2015
οφειλέτες που έχουν ήδη υποβάλει αιτήσεις υπαγωγής στις διατάξεις του
Ν.3869/2010 ‹‹δύνανται να επανυποβάλ[λ]ουν›› αιτήσεις, προκειμένου να εντάξουν,
εφόσον το επιθυμούν, και τις ανωτέρω οφειλές τους προς το Δημόσιο. Με το εδ. β’
της ανωτέρω διάταξης προβλέφθηκε η έκδοση σχετικής Κ.Υ.Α. των Υπουργών α)
Οικονομίας Ανταγωνιστικότητας, Ναυτιλίας και Τουρισμού και β) Δικαιοσύνης,
Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, στην οποία θα προσδιοριζόταν ο τύπος της
ανωτέρω αίτησης ‹‹με τυποποιημένα υποδείγματα και τα απαιτούμενα συνοδευτικό[ά]
έγγραφα και δικαιολογητικά››.
Προς τούτο
εκδόθηκε, όχι εντός μηνός από την δημοσίευση του Νόμου, όπως προβλεπόταν στην
ανωτέρω διάταξη, αλλά στις 14 Οκτωβρίου 2015 η με αριθμ. 8986/2015 Κ.Υ.Α. των
Υπουργών α) Οικονομίας, Ανάπτυξης και Τουρισμού, β) Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και
Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, γ) Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής
Αλληλεγγύης και δ) Οικονομικών [παρόλο που οι τελευταίοι δύο Υπουργοί δεν
προβλεπόταν στον ανωτέρω εξουσιοδοτικό Νόμο να συμμετέχουν στην έκδοση της
σχετικής Κ.Υ.Α.] (ΦΕΚ 2208/14-10-2015 Τεύχος Β’).
Σύμφωνα με την ανωτέρω
Κ.Υ.Α., καθορίστηκαν στα Παραρτήματα Ι και ΙΙ αυτής τα υποδείγματα της
τυποποιημένης αίτησης (αίτησης συμπλήρωσης οφειλών) για τους οφειλέτες που
είχαν ήδη υποβάλει αιτήσεις του άρθρ. 4 παρ. 1 Ν.3869/2010, οι οποίες δεν έχουν
συζητηθεί, για την περίπτωση που είχε ή δεν είχε, αντιστοίχως, εκδοθεί Προσωρινή
Διαταγή επί της αιτήσεώς τους.
Ωστόσο, η
διάταξη αυτή της ανωτέρω Κ.Υ.Α. είναι αμφίβολης νομιμότητας, επειδή:
ι) κινείται
εκτός των επιτρεπόμενων ορίων της ειδικής νομοθετικής εξουσιοδότησης που
προβλέπεται από το εδ. β’ της παρ. 2 του άρθρ. 43 Συντ. και δόθηκε με το
Ν.4336/2015, καθώς ο ανωτέρω Νόμος αναφέρεται σε ‹‹επανυποβολή αιτήσεων››, ενώ
η σχετική Κ.Υ.Α. καθορίζει υποδείγματα υποβολής τυποποιημένων ‹‹συμπληρωματικών
αιτήσεων›› (‹‹αιτήσεις συμπλήρωσης οφειλών››)
και
ιι) δυνατότητα
υποβολής συμπληρωματικής αίτησης δεν προβλέπεται στον ΚΠολΔ ούτε σε άλλες
δικονομικές διατάξεις Νόμου.
Συνεπώς, ο οφειλέτης που έχει ήδη
καταθέσει αίτηση του άρθρ. 4 παρ. 1 Ν.3869/2010 και επιθυμεί να συμπεριλάβει
στη ρύθμιση και οφειλές του προς το Δημόσιο θα πρέπει να παραιτηθεί από την
αρχική του αίτηση είτε έχει συζητηθεί το αίτημα χορήγησης Προσωρινής Διαταγής
είτε όχι και να καταθέσει νέα.
Β) ΤΑ
ΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΑ ΕΓΓΡΑΦΑ ΚΑΙ ΔΙΚΑΙΟΛΟΓΗΤΙΚΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΙΚΑΙΡΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΦΑΚΕΛΩΝ.
Κατά τα
οριζόμενα στη μεταβατική διάταξη του Μέρους Β’ παρ. Α υπο Α4 Κεφ. Α’ άρθρ. 2
παρ. 1 Ν.4336/2015, η επικαιροποίηση
του φακέλου πρέπει να γίνει εντός έξι μηνών από της ενάρξεως της ισχύος του
Νόμου, ήτοι έως και τις 19
Φεβρουαρίου 2016.
Συνεπώς, με τα
ισχύοντα έως σήμερα δεδομένα, μέχρι την ανωτέρω ημερομηνία ο οφειλέτης πρέπει
να υποβάλει στον φάκελό του που τηρείται στην Γραμματεία του αρμόδιου
Δικαστηρίου τα παρακάτω αναφερόμενα έγγραφα. Η υπαίτια παράλειψή του να
προσκομίσει μέχρι την ανωτέρω ημερομηνία τα έγγραφα αυτά θεωρείται παράβαση του
καθήκοντος ειλικρίνειας και οδηγεί στην απόρριψη της αίτησης. Ωστόσο,
ενόψει των δυσμενών συνεπειών του Νόμου για τον οφειλέτη, της έλλειψης
προσωπικού στις Γραμματείες των Ειρηνοδικείων και της ανεπάρκειας των
δικαστικών υπαλλήλων, σκόπιμο θα ήταν να δοθεί με την ψήφιση νέου Νόμου
τουλάχιστον 6/μηνη παράταση στον οφειλέτη για την υποχρέωσή του να
επικαιροποιήσει τα στοιχεία του φακέλου του. Άλλωστε, ο ίδιος ο Νόμος
αναγνωρίζει το ανέφικτο της εφαρμογής του, καθώς συνδέει τις δυσμενείς για τον
οφειλέτη συνέπειες με ‹‹υπαίτια›› παράλειψή του. Συνεπώς, αν ο οφειλέτης δεν
κριθεί υπαίτιος για τη μη έγκαιρη επικαιροποίηση του φακέλου του, δεν εκπίπτει της
ρύθμισης.
Τα έγγραφα και
δικαιολογητικά που πρέπει να προσκομισθούν σύμφωνα με την τελευταία αυτή Κ.Υ.Α.
είναι:
α) αντίγραφο του Α.Δ.Τ.
β) πρόσφατο (ήτοι εντός τριμήνου) πιστοποιητικό οικογενειακής κατάστασης.
γ) Ε-1 του έτους 2015.
Δεν αναφέρονται
στην ανωτέρω Κ.Υ.Α. τα Ε-1 των τριών προηγούμενων ετών, καθώς είναι
αυτονόητο ότι αυτά έχουν ήδη προσκομιστεί με την υποβολή της αίτησης. Σε
διαφορετική περίπτωση, κατά συστηματική ερμηνεία των διατάξεων του Ν.3869/2010,
σε σχέση με αυτές των δύο ανωτέρω Κ.Υ.Α., πρέπει ο οφειλέτης να προσκομίσει και
αυτά.
δ) Εκκαθαριστικό Σημείωμα (πλέον Πράξη
Διοικητικού Προσδιορισμού Φόρου) του
2015.
Για τα
Εκκαθαριστικά Σημειώματα των τριών προηγούμενων ετών ισχύουν όσα αμέσως ανωτέρω
αναφέρθηκαν.
ε) τελευταία δήλωση Ε-9.
στ) καταστάσεις μισθοδοσίας ή βεβαιώσεις
συντάξιμων αποδοχών για το τελευταίο τρίμηνο ή βεβαίωση ανεργίας του Ο.Α.Ε.Δ. εκδοθείσα
κατά τον χρόνο επικαιροποίησης.
ζ) Βεβαιώσεις Οφειλών με ημερομηνία έκδοσης
μεταγενέστερη της έναρξης ισχύος του Ν.4336/2015.
Ο λόγος που
ζητούνται οι αμέσως ανωτέρω Βεβαιώσεις είναι για να διακριβώσει το Δικαστήριο το
ύψος της σημερινής οφειλής του αιτούντος, όπως αυτή έχει διαμορφωθεί, σε
συνάρτηση με τις καταβολές του οφειλέτη από τον χρόνο κατάθεσης της αίτησης έως
σήμερα είτε έχει εκδοθεί Προσωρινή Διαταγή είτε όχι, καθώς ο οφειλέτης
υποχρεούται να καταβάλει από την κατάθεση της αίτησης ποσό που αντιστοιχεί
τουλάχιστον στο 10% της συνολικής ενήμερης μηνιαίας δόσης, πλην των ακραίων
περιπτώσεων της παρ. 5 του άρθρ. 8 Ν.3869/2010.
Σημειώνεται ότι η
υποχρέωση αυτή του οφειλέτη υφίσταται και σε περίπτωση που δεν έχει συζητηθεί
ακόμα το αίτημα χορήγησης Προσωρινής Διαταγής. Ωστόσο, η μη καταβολή των
δόσεων, σε περίπτωση που ο οφειλέτης δεν έχει ακόμη υποχρεωθεί προς τούτο με
την έκδοση Προσωρινής Διαταγής, καίτοι υποδηλώνει κακόπιστο οφειλέτη, δεν συνδέεται
με κάποια έννομη συνέπεια. Για τον λόγο αυτόν, πρέπει να προστεθεί στην παρ. 1
του άρθρ. 10 πρόβλεψη ότι η αίτηση του οφειλέτη απορρίπτεται στην περίπτωση που
δεν προβαίνει στις ανωτέρω καταβολές από την κατάθεση της αίτησης, χωρίς να
συντρέχει ειδικός προς τούτο λόγος.
Περαιτέρω,
σημειώνεται ότι κατά την διάταξη της παρ. 3 του άρθρ. 6 Ν.3869/2010 ‹‹οι απαιτήσεις των πιστωτών (προστέθηκε
με το Ν.4336/2015 ‹‹των ιδιωτών πιστωτών››, προς αποφυγή σύγχυσης με αυτές του
Δημοσίου) που είναι εξασφαλισμένες με
ειδικό προνόμιο (βλ. άρθρ. 976 ΚΠολΔ, ενέχυρο - λ.χ. μετοχές που έχουν
ενεχυριαστεί προς εξασφάλιση απαίτησης πιστωτή-) ή εμπράγματο δικαίωμα συνεχίζουν να εκτοκίζονται μέχρι την έκδοση
οριστικής απόφασης επί της αιτήσεως με επιτόκιο ενήμερης οφειλής. Οι λοιπές
απαιτήσεις παύουν με την κοινοποίηση της αίτησης να παράγουν νόμιμους ή
συμβατικούς τόκους. Οι οφειλές
αυτές θεωρούνται ληξιπρόθεσμες και υπολογίζονται με την τρέχουσα κατά το χρόνο
κοινοποίησης της αίτησης αξία τους››. Συνεπώς, επειδή παρατηρείται το
φαινόμενο οι πιστώτριες τράπεζες, μετά την κοινοποίηση σε αυτές της αίτησης του
άρθρ. 4 παρ. 1 Ν.3869/2010, να μην αλλάξουν τον τρόπο υπολογισμού των τόκων, με
αποτέλεσμα:
ι) να συνεχίζουν
να υπολογίζουν τόκους σε μη εξασφαλισμένες οφειλές, ενώ
ιι) στις
εμπραγμάτως εξασφαλισμένες απαιτήσεις τους να μην υπολογίζουν την οφειλή με το ενήμερο
συμβατικό επιτόκιο, αλλά με το επιτόκιο υπερημερίας και μάλιστα να ανατοκίζουν
τους τόκους ανά εξάμηνο ή ακόμα και νωρίτερα,
Βεβαιώσεις
Οφειλών που αφορούν σε απαιτήσεις που δεν είναι εξασφαλισμένες και παρά ταύτα
οι πιστώτριες συνεχίσουν να καταλογίζουν τόκους ή Βεβαιώσεις Οφειλών για
εμπραγμάτως εξασφαλισμένες απαιτήσεις που δεν εκτοκίζονται με επιτόκιο ενήμερης
οφειλής δεν θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη από το Δικαστήριο. Προς τούτο,
οι πιστώτριες τράπεζες θα πρέπει να αναφέρουν στις Βεβαιώσεις Οφειλών τι
ύψους ήταν το επιτόκιο με το οποίο υπολόγισαν την οφειλή του αιτούντος.
ζ) Υπέυθυνη Δήλωση του οφειλέτη για την πληρότητα και ορθότητα καταστάσεων
περιουσίας και μεταβιβάσεων, με περιεχόμενο αντίστοιχο της Υπεύθυνης
Δήλωσης επί υποβολής νέας αιτήσεως, με την διαφορά ότι, εν προκειμένω, στην Υπεύθυνη
Δήλωση θα πρέπει να αναφέρεται και ο αριθμ. καταθ. του δικογράφου, καθώς ο
οφειλέτης έχει πλέον την δυνατότητα να τον πληροφορηθεί.
θ) λοιπά έγγραφα.
Σημειώνεται και
εν προκειμένω ότι η λίστα των ανωτέρω
εγγράφων δεν εμποδίζει το Δικαστήριο να ζητήσει από τον οφειλέτη και άλλα
έγγραφα ανά περίπτωση (όπως λ.χ. Δήλωση ΕΝ.Φ.Ι.Α.).
Ως εκ τούτου, ο
οφειλέτης μπορεί να προσκομίσει τα Αποδεικτικά Πληρωμής στα οποία
φαίνονται οι μηνιαίες δόσεις που κατέβαλε από την κατάθεση της αίτησης έως τον
χρόνο υποβολής των ανωτέρω δικαιολογητικών. Εξάλλου, πρέπει ο οφειλέτης να
προσκομίζει Πιστοποιητικό Βαρών από
το αρμόδιο Υποθηκοφυλακείο για τα ακίνητα ιδιοκτησίας του, ιδίως δε για την
κύρια κατοικία του, ώστε να καθορίσει το Δικαστήριο ποιος πιστωτής θα
ικανοποιηθεί προνομιακά στο πλαίσιο της ρύθμισης για την διάσωση της κύριας
κατοικίας του οφειλέτη, καθώς για τις ήδη κατατεθειμένες αιτήσεις εφαρμόζεται η
προγενέστερη ρύθμιση της παρ. 2 του άρθρ. 9 Ν.3869/2010. Τέλος, ο οφειλέτης
δύναται να προσκομίσει ιατρικές δαπάνες και έγγραφα που πιστοποιούν τυχόν
προβλήματα υγείας.
Επισημαίνεται
ότι τα ανωτέρω υπό στοιχεία α’ έως στ’ έγγραφα πρέπει να προσκομίσει και για τη σύζυγό του, καθώς και για τα ανήλικα τέκνα του, στην
περίπτωση που αυτά διαθέτουν περιουσιακά στοιχεία.
Σε σχέση με τη
με αριθμ. 7534 Κ.Υ.Α., που ορίζει τα απαιτούμενα για την υποβολή νέων αιτήσεων
έγγραφα, παραλείπονται για τις ήδη εκκρεμείς αιτήσεις: ι) τα αντίγραφα των
δανειακών συμβάσεων, ιι) οι καταγγελίες, ιιι) οι τίτλοι ιδιοκτησίας των
ακινήτων του οφειλέτη, ιν) το αντίγραφο του Ποινικού του Μητρώου, καθώς, εν
προκειμένω, δεν ρυθμίζονται οφειλές Δημοσίου και το έγγραφο αυτό δεν χρειάζεται
για το Δικαστήριο, ν) η Βεβαίωση Διακοπής Εργασιών, σε περίπτωση άσκησης
εμπορικής δραστηριότητος και νι) το Φύλλο Υπολογισμού αντικειμενικής αξίας της
κύριας κατοικίας του οφειλέτη. Ωστόσο, δεν αποκλείεται το Δικαστήριο να κρίνει
αναγκαία την προσκομιδή κάποιων εκ των εγγράφων αυτών. Προς τούτο, επιθυμητό θα
ήταν ο οφειλέτης να προσκομίσει τους τίτλους κτήσης των ακινήτων του με το
Πιστοποιητικό Μεταγραφής τους και την Βεβαίωση Διακοπής Εργασιών, σε περίπτωση
που άσκησε εμπορική δραστηριότητα, καίτοι δεν θεσπίζεται στην ανωτέρω
Κ.Υ.Α. σχετική προς τούτο υποχρέωσή του, καθώς τα τελευταία αυτά έγγραφα είναι
μείζονος σημασίας για το δικάζον Δικαστήριο.
Για την Επιστημονική Εκδήλωση του Δικηγορικού Συλλόγου
Πειραιά
με
θέμα: ‹‹Ζητήματα από την εφαρμογή του Ν.4336/2015 (υπερχρεωμένα νοικοκυριά)››
Πειραιάς,
10-11-2015
Ιάκωβος
Γ. Απέργης
Ειρηνοδίκης
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου