Οι απολύσεις των δικαστικών λειτουργών από τη δικτατορία της 21ης Απριλίου 1967 και οι δίκες στο Συμβούλιο της Επικρατείας το 1969: Οι δικαστικές αποφάσεις και οι μειοψηφίες.


Ευχαριστούμε την συνάδελφο Θεοδώρα Ντάλλη, Δικηγόρο στον Α.Π. με ΜΔΕ στο δημόσιο δίκαιο στις Νομικές Σχολές Πανεπιστημίων Αθηνών και Μπορντώ, Υπ. Δ.Ν. που έδωσε προς δημοσίευση στον "Έλληνα Δικηγόρο" αυτή την ενδιαφέρουσα μελέτη της. 


Εισαγωγικά προλεγόμενα

Στις 29 Μαΐου 1968, τριάντα δικαστικοί και εισαγγελικοί λειτουργοί όλων των βαθμών της τακτικής δικαιοσύνης απολύονται από τη δικτατορία των συνταγματαρχών. Είκοσι τρεις από αυτούς προσφεύγουν στο Συμβούλιο της Επικρατείας με αιτήσεις ακυρώσεως κατά των απολύσεών τους.
Πρώτη εκδικάζεται η αίτηση ακυρώσεως του Αντωνίου Φλώρου, αρεοπαγίτη και τέως προέδρου της Ενώσεως Ελλήνων Δικαστών και Εισαγγελέων. Η απόφαση είναι απορριπτική στην υπόθεση αυτή (ΟλΣτΕ 503/1969). Λίγους μήνες αργότερα, οι αιτήσεις είκοσι ενός απολυμένων δικαστών και εισαγγελέων γίνονται όλες δεκτές (ΟλΣτΕ 1811-1831), παρά το νομολογιακό προηγούμενο της υποθέσεως Αντωνίου Φλώρου. Η Χούντα μιλά για «πρωτοφανή εκτροπή στα παγκόσμια δικαστικά χρονικά» και αντιδρά ποικιλοτρόπως. Το καθεστώς δεν αναγνωρίζει την ισχύ των δικαστικών αποφάσεων και δεν επαναφέρει ποτέ τους δικαιωθέντες στην υπηρεσία. Ένας αιτών και τρεις εκ των πληρεξουσίων δικηγόρων εκτοπίζονται. Το ΣτΕ αποδεκατίζεται μέσα σε λίγες ημέρες.
Σκοπός της παρούσας μελέτης είναι μία νέα ερμηνευτική προσέγγιση των ιστορικών δικών στο ΣτΕ το 1969, υπό το φως των σχετικών αδημοσίευτων και απόρρητων Πρακτικών Διασκέψεως, με τη φιλοδοξία αφενός να τροφοδοτήσει με νέα στοιχεία τον επιστημονικό διάλογο και αφετέρου να δώσει καινούριες απαντήσεις στο εξής ερευνητικό ερώτημα:

Γιατί, λίγους μήνες μετά την απόρριψη της αιτήσεως ακυρώσεως του Αντωνίου Φλώρου, το Συμβούλιο της Επικρατείας ακυρώνει τις απολύσεις των λοιπών είκοσι ενός αιτούντων, κάνοντας δεκτό έναν λόγο, τον οποίον και ο αρεοπαγίτης είχε προβάλει, δηλαδή την έλλειψη της επιβαλλομένης ακροάσεως των δικαστικών λειτουργών πριν την απόλυσή τους;

Η γράφουσα ανατρέχει στις μειοψηφούσες απόψεις των συμβούλων ΣτΕ, όπως αυτές καταγράφονται στα σχετικά απόρρητα Πρακτικά Διασκέψεως της 28ης Φεβρουαρίου και 1ης Μαρτίου 1969 (ΟλΣτΕ 503/1969- υπόθεση Αντωνίου Φλώρου), της 20ης και 21ης Ιουνίου 1969 (ΟλΣτΕ 1811-1831-υποθέσεις είκοσι ενός δικαστών) και της 4ης και 5ης Μαρτίου 1969 (ΟλΣτΕ 504/1969-υπόθεση Παναγιώτη Ψαλιδάκη). Το τελευταίο αυτό Πρακτικό είναι απαραίτητο για την πληρέστερη κατανόηση των προηγουμένων. Στα σχετικά Πρακτικά Διασκέψεως, οι σύμβουλοι εκφράζονται με «μειοψηφίες», «μειοψηφούσες απόψεις», «σκέψεις», «επικουρικές σκέψεις», «προτάσεις», «γνώμες», «διατυπώσεις», οι οποίες, προφανώς, εάν συγκέντρωναν την πλειοψηφία, θα μπορούσαν να διαφοροποιήσουν αναλόγως το «δια ταύτα» της αποφάσεως. Η γράφουσα παρουσιάζει καταρχάς τα διαμειφθέντα, όπως αυτά καταγράφονται στα σχετικά Πρακτικά Διασκέψεως, με μία σχετική προσαρμογή στη δημοτική γλώσσα. Σε μερικές περιπτώσεις (σπανίως πάντως), για λόγους οικονομίας του κειμένου και καλύτερης απόδοσης στη δημοτική γλώσσα, αναδιαμορφώνονται προτάσεις, προστίθενται ή παραλείπονται λέξεις, με ιδιαίτερη, πάντα προσοχή, ώστε να μην αλλοιωθεί το αρχικό κείμενο στην καθαρεύουσα. Παρά τη μεγάλη έκταση που εκ των πραγμάτων λαμβάνει η παρούσα μελέτη, η γράφουσα κρίνει ότι είναι απαραίτητη η παράθεση όλου του κειμένου των Πρακτικών Διασκέψεως. Μόνο με αυτόν τον τρόπο μπορεί να επιτευχθεί η απόλυτη κατανόηση των κειμένων, προκειμένου τα ιστορικά αυτά τεκμήρια να αποτελέσουν αντικείμενο έρευνας και επιστημονικού διαλόγου. Σχεδόν μισό αιώνα μετά τις ιστορικές «δίκες των δικαστών» στο Συμβούλιο της Επικρατείας, έφτασε πλέον το πλήρωμα του χρόνου για να γίνει πράξη η «άρση του απορρήτου», την οποία επιμόνως ζητούσε ο Αντώνιος Φλώρος (και άλλοι δικαστές μετά τη Μεταπολίτευση): «ίνα αποδοθούν τα του Καίσαρος τω Καίσαρι, και ίνα μη πτύωνται οι μεν, φορτώνονται δε με μεγάλας τιμάς οι άλλοι, ενώ οι δεύτεροι δεν εάν ήσαν περισσότερον άξιοι των πρώτων, αλλά μόνον «εξυπνότεροι».

Η παρούσα μελέτη αποτελεί επεξεργασμένο κείμενο εισήγησης στο μάθημα «Ιστορικές Δίκες» με θέμα «Οι απολύσεις των δικαστών και οι δίκες ενώπιον του ΣτΕ κατά τη διάρκεια της δικτατορίας της 21.4.1967». Στο μάθημα αυτό, το οποίο έλαβε χώρα στη Νομική Σχολή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Αθηνών στις 11 Μαΐου 2017.

Διαβάστε ολόκληρη την μελέτη της κάνοντας κλικ ΕΔΩ

Σχόλια